از پیدایش تب‌و‌تاب توکنهای غیرمثلی (NFT) مدت زیادی نمی‌گذرد؛ اما این صنعت نه‌تنها توانسته است از فضای تریلیون‌دلاری کریپتو به‌خوبی بهره‌مند شود؛ بلکه خود نیز به‌عنوان پدیده خوش درخشیده است. این توکنهای یگانه توانسته‌اند انقلابی در جریان هنر دیجیتال برپا کنند. اکنون که توکنهای غیرمثلی دنیای هنر را درنوردیده‌اند، گستره آن‌ها فقط به چند تصویر JPEG از چند شخصیت پیکسلی کریپتوپانک (Cryptopunk) یا چند میمون خسته در پروژه بورد ایپ (BAYC) محدود نمی‌شوند. توکن غیرمثلی فیلمی یکی از توکنهای خبرساز و جدیدی محسوب می‌شود که این روزها محبوبیتی فراوانی پیدا کرده است.
فروش‌های چندهزاردلاری توکنهای مربوط به میم‌ها و شوخی‌های اینترنتی ثابت کرده‌اند که طرفداران صنعت عجیب و جذاب NFT محدودیتی برای فرمت اثر قائل نیستند. به‌عنوان مثال، توکن NFT میم دختر شیطان (Disaster Girl) که تصویری از یک دختربچه را روبه‌روی خانه‌ای آتش‌گرفته نشان می‌دهد، با رقم حیرت‌انگیز ۵۰۰هزار دلار فروخته شد. همچنین، فروش توکن غیرمثلی ویدئویی چارلی انگشتم را گاز گرفت (Charlie Bit My Finger) با رقم ۷۶۱هزار دلار، نشان داد که فرمت ویدئو هم می‌تواند به‌اندازه سایر فرمت‌های NFT طرفدار داشته باشد. در‌حال‌حاضر، موج توکنهای غیرمثلی به ویدئوهای طولانی‌تر مانند مستندها و فیلم‌ها هم رسیده است.
بهنظر می‌رسد پس از ایجاد انقلاب در هنرهای ترسیمی مانند نقاشی و طراحی و عکاسی، اکنون پای توکنهای غیرمثلی به صنعت هنر هفتم هم باز شده است. با‌توجه‌به تأثیر این توکن‌ها بر تأمین سرمایه فیلم‌ها و تمرکززدایی از شیوه پخش و فروش آن‌ها، ما نیز قصد داریم این مطلب را به بررسی این حوزه نوظهور اختصاص دهیم و از تأثیر توکنهای NFT بر صنعت فیلم و فیلم‌سازی صحبت کنیم. همچنین، به تعدادی از پروژه‌های مطرح توکنهای غیرمثلی فیلمی اشاره و برخی از احتمالات آینده این صنعت را بررسی کنیم.
توکنهای غیرمثلی فیلمی (Film NFT) چیست؟
توکنهای غیرمثلی فیلمی مانند سایر NFTها هستند، با این تفاوت که این بار صنعت فیلم را هدف گرفته‌اند. توکن غیرمثلی فیلمی می‌تواند به تهیه‌کنندگان مستقل اجازه دهد به‌راحتی برای ایده فیلم خود سرمایه‌گذار پیدا کنند. مخاطبان هم می‌توانند به سهم عادلانه‌ای از درآمد خالص حاصل از فروش فیلم‌ها دست یابند و در تأمین مالی آثار دلخواهشان نیز به فیلم‌سازان و هنرمندان محبوب خود کمک کنند.
با این مفهوم، دارندگان توکنهای غیرمثلی فیلمی نه‌تنها از مالکیت محتوا یا حقوق فیلم برخوردار‌‌‌ند؛ بلکه می‌توانند این توکن‌ها را زمانی که فیلم در مرحله تولید است، بخرند و سپس برای کسب درآمد بیشتر سهام‌گذاری کنند. بدین‌ترتیب، دارندگان توکنهای غیرمثلی فیلمی در مراحل تولید فیلم با فیلم‌سازان محبوب خود هم‌گام می‌شوند و به تیم تولید و تهیه‌کنندگی فیلم می‌پیوندند. طرفداران در ازای این سرمایه‌گذاری می‌توانند سهمی از سود فروش فیلم را نیز به‌دست آورند.
توکنیزه‌کردن کلیپ‌ها و آثار هنری و تصاویر JPEG از فیلم‌ها و پیش‌فروش آن‌ها به‌عنوان توکنهای غیرمثلی فیلمی می‌تواند کمک بزرگی به تأمین سرمایه در این صنعت پرطرفدار کند. در‌واقع، NFTهای فیلمی پلی میان دنیای واقعی هزینه تولید فیلم‌ها و دنیای مجازی توکنهای بلاک چینی هستند. خریداران توکن نیز می‌توانند با سهام‌گذاری دارایی خود پیش از عرضه فیلم سود به‌دست آورند و از وفاداری به فیلم‌ها و فیلم‌سازهای محبوبشان کسب درآمد کنند.
تأثیر و اهمیت توکنهای غیرمثلی فیلمی
توکنهای غیرمثلی فیلمی می‌توانند صنعت بین‌المللی فیلم‌سازی را دگرگون کنند؛ زیرا به مخاطبان امکان می‌دهند که نه‌تنها از محتوای دلخواهشان لذت ببرند؛ بلکه به نسل جدید و شناخته‌نشده‌ای از بازیگران و کارگردانان و نویسندگان مستعد اجازه می‌دهند به منابع و سرمایه موردنیاز دسترسی داشته باشند و بتوانند ایده فیلم خود را عملی کنند.
به‌عنوان مثال، اخیراً فیلمی با نام Antara که از زندگینامه جنگجویی عربی الهام گرفته شده است، به‌عنوان اولین فیلم رسمی هالیوودی که بخشی از سرمایه خود را از راه فروش NFT جذب می‌کند، سروصدای زیادی به‌راه انداخت. خریداران توکنهای غیرمثلی این عنوان توانستند به‌اندازه میزان سهام خود از سود ۵۰میلیون‌دلاری آن بهره‌مند شوند. در‌عین‌حال، امکان دریافت ۸۰درصد سود از سهام‌گذاری و کِشت سود (Yield Farming) این توکن‌ها در زمان تولید فیلم هم وجود دارد.
یکی از انتقادهایی که درباره توکنهای غیرمثلی در سایر حوزه‌های هنری مطرح می‌شود، بیکارماندن و کاربردی‌نبودن آن‌ها پس از فروخته‌شدن به کلکسیونرهاست. این در حالی است که توکن غیرمثلی فیلمی می‌تواند ظرفیت نامحدودی هم برای عوامل فیلم همچون بازیگر، کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده فیلم به‌همراه داشته باشد و هم فرصت سرمایه‌گذاری کم‌نظیر را دراختیار طرفداران فیلم قرار دهد.
علی‌اصغر مرچنت (Aliasgar Merchant)، یکی از مدیران اجرایی در شرکت تندرمینت (Tendermint)، توکن غیرمثلی فیلمی را پدیده‌ای دگرگون‌کننده می‌داند که می‌تواند به‌خوبی از‌پسِ تأمین سرمایه فیلم‌های مستقل بربیاید. او اضافه می‌کند که این توکن‌ها می‌توانند موانع مالی را از سر راه فیلم‌ها بردارند. مرچنت می‌گوید:
توکنهای غیرمثلی نه‌تنها روش ساختن فیلم‌ها را در آینده تغییر می‌دهند؛ بلکه مسیر جوامعی که پیش‌از‌این به رسانه‌ها دسترسی نداشتند، هموار می‌کنند.
پروژه‌های مطرح توکن غیرمثلی فیلمی
اگرچه توکن غیرمثلی فیلمی ایده‌ای نسبتاً جدیدی است، بسیاری از تولیدکنندگان به امید عملکرد موفق این رسانه در آینده، وارد آن شده‌اند. درادامه، تعدادی از فیلم‌هایی را معرفی می‌کنیم که به شیوه‌ای از توکنهای غیرمثلی فیلمی بهره برده‌اند.
کلود لانزمن: اشباح شوآ (Claude Lanzmann: Spectres of the Shoah)
اخیراً نسخه NFT مستند سیاسی «کلود لانزمن: اشباح شوآ» که در سال ۲۰۱۶ نامزد اسکار بهترین مستند شده بود، به بازار عرضه شده است. با اینکه مستند مذکور در ابتدا از شبکه HBO پخش شد، امکان خرید دیجیتالی یا فیزیکی آن به‌صورت عمومی وجود نداشت. بااین‌حال، به‌کمک توکنهای غیرمثلی فیلمی تعداد ۱۰ نسخه از این مستند هرکدام به‌ارزش ۳۷۵هزار دلار در بازار ارزهای دیجیتال فروخته شد.
سریال انیمیشنی گربه‌های استونر (Stoner Cats)
طرفدارهای توکن غیرمثلی فیلمی، تنها به عناوین خاص یا مستندها محدود نمی‌شوند؛ بلکه قسمت‌های مختلف سریال انیمیشنی «گربه‌های استونر» با هنرنمایی میلا کونیس (Mila Kunis) و جین فوندا (Jane Fonda) و کریس راک (Chris Rock) هم توکنیزه و با مبلغی معادل ۸.۴میلیون دلار فروخته شده است. جالب این‌جاست که این قسمت‌ها در مدت‌زمانی کمتر از ۴۰ دقیقه و به‌سرعت فروخته شدند تا بار‌دیگر تمایل کم‌نظیر کاربران به خرید توکنهای غیرمثلی نشان داده شود.
فیلم اَبَرقهرمانی ددپول ۲ (Deadpool2)
توکنهای غیرمثلی به‌عنوان وسیله‌ای برای تبلیغ فیلم نیز استفاده می‌شوند؛ مثلاً برای فیلم اَبَرقهرمانی شرکت ماروِل به نام «ددپول ۲»، توکنهای غیرمثلی ویژه‌ای برای افرادی عرضه شد که بلیت تماشای فیلم در سینما را می‌خریدند. این موضوع باعث استقبال گسترده تماشاگران از فیلم شد.
بد نیست بدانید استقبال تماشاگران فیلم‌های اَبَرقهرمانی از توکنهای غیرمثلی به فیلم «ددپول ۲» ختم نمی‌شود. برای نمونه، توکنهای غیرمثلی که در قالب کلیپ‌های کوتاه و تصاویر JPEG «مرد عنکبوتی» در ایام اکران فیلم «مرد عنکبوتی: راهی به خانه نیست» (Spiderman: No Way Home) منتشر شدند، تا مدت‌ها از‌جمله مباحث داغ در میان هواداران این فیلم به‌شمار می‌رفتند. جذابیت این ماجرا هنگامی بیشتر برجسته می‌شود که به‌یاد آوریم شرکت‌هایی مانند ماروِل که از NFTهای فیلمی استقبال می‌کنند، در‌حال‌حاضر تولیدکننده پرفروش‌ترین و درآمدزاترین فیلم‌های هالیوود هستند.
کراپوپولیس (Krapopolis) و ویوله (Vuele)
سال گذشته، فاکس (Fox)، شرکت بزرگ رسانه‌ای آمریکا، علاوه‌بر تأسیس شرکتی متمرکز بر توکنهای غیرمثلی، از انتشار سریال بلاک‌چینی‌اش نیز خبر داد. بر‌اساس گزارش یکی از اعضای هیئت‌مدیره این شرکت، خالق سریال محبوب «ریک و مورتی» (Rick and Morty)، دَن هارمون (Dan Harmon)، این بار به‌سراغ تولید سریالی به نام «کراپوپولیس» (Krapopolis) رفته است که می‌توان آن را اولین سریال انیمیشنی‌ای دانست که تماماً روی بلاک چین اجرا می‌شود. ناگفته نماند شرکت اِندِربای اینترتینمنت (Enderby Entertainment) نیز وظیفه تولید این مجموعه را بر‌عهده دارد.
تولیدکننده این مجموعه با همکاری یکی از شرکت‌های بلاک چینی فین‌تک (FinTech) با نام کارنسی‌ورکس (CurrencyWorks)، اولین پلتفرم تماشا و توزیع فیلم‌های مبتنی‌بر NFT با نام ویوله (Vuele) را راه‌اندازی کرده است. ویوله قرار است به کاربران کمک کند تا با عضویت در این پلتفرم، فیلم‌هایی منحصربه‌فرد با نسخه‌های محدود را جمع‌آوری و تماشا و مبادله کنند.
فیلم داستانی‌تاریخی جنگجوی عرب
همان‌طورکه پیش‌تر اشاره کردیم، یکی از فیلم‌های پرسروصدایی که از توکنهای غیرمثلی فیلمی بهره گرفته، فیلم Antara است. در‌این‌میان، یکی از جامعه‌های NFT ملقب به شترهای عربی (Arabian Camels) اخیراً از سرمایه‌گذاری ۵۰میلیون‌دلاری روی این پروژه هالیوودی خبر داده‌اند؛ فیلمی تاریخی با چاشنی تخیل از زندگی یک جنگجوی عرب باستان است. صرافی ارز دیجیتال مون‌پی با همکاری سازندگان این فیلم، اولین عرضه توکنهای غیرمثلی این فیلم را در ۱۴ژانویه سال جاری برگزار کرد.
این فیلم را می‌توان اولین عنوان هالیوودی دانست که به افراد اجازه می‌دهد تا در مراحل تولید سهیم شوند و به‌طور مستقیم با عملکرد فیلم در ارتباط قرار گیرند. علاوه‌بر‌این، دسترسی به درآمد پخش و فروش فیلم باعث می‌شود ساخت چنین محصولاتی به موقعیتی بردبرد برای سازندگان فیلم‌ها و سرمایه‌گذاران تبدیل شود. تهیه‌کننده فیلم مذکور، جوزف برندمایر (Josef Brandmaier)، بر این باور است که این پروژه تأثیر عمیقی بر هالیوود خواهد گذاشت. او می‌گوید:
این حرکت مهیج و انقلابی روح جدیدی به تجارت سینما تزریق خواهد کرد.
بهنظر می‌رسد عقیده برندمایر چندان اشتباه نیست. این فیلم ارتباط میان کاربران و دنیای هالیوود را جامه عمل پوشانده است؛ مفهومی که برای برخی کاملاً غیرمنتظره و برای عده‌ای دیگر بسیار جذاب است. خوب یا بد، بی‌شک Antara مفهوم فیلم در فضای توکنهای غیرمثلی را تغییر خواهد داد.
آینده توکنهای غیرمثلی فیلمی
از دیدگاه گرت مینکس (Garret Minks)، مدیر ارشد فناوری در شرکت ریرتِک (RAIR TECH)، اگر توکنهای غیرمثلی وسیله احراز هویت کاربران برای دسترسی به سرویس‌های پخش فیلم باشند و سرمایه‌ای مقیاس‌پذیر ازطریق سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز جمع‌آوری شود، صنعت فیلم‌سازی می‌تواند با استفاده از وب ۳ به مدل تجاری بسیار کارآمدی دست پیدا کند.
بیشتر بخوانید:
اندی لیان (Anndy Lian)، مدیر پلتفرم معاملاتی بیگ‌وان (BigONE)، نیز معتقد است در آینده‌ای نزدیک توکنهای غیرمثلی می‌توانند فیلم‌ها را به تجربه‌ای تعاملی برای تماشاگران مشتاق به NFTها تبدیل کنند. او می‌گوید:
این قابلیت مسئله تأمین سرمایه فیلم‌ها را به سطح جدیدی ارتقا خواهد داد؛ زیرا [با این فناوری] امکان کسب سود از هر دقیقه فیلم وجود خواهد داشت.
توکنهای غیرمثلی می‌توانند نقش‌های مختلفی در صنعت فیلم‌سازی ایفا کنند. همچنین، آن‌ها می‌توانند مجوز خریدار برای دسترسی به محتوای ویژه پشت‌صحنه یا حتی ایفای نقش در فیلم باشند. جذابیت و استقبال از این توکن‌ها می‌تواند مراحل جذب سرمایه‌گذار برای فیلم‌ها، به‌ویژه فیلم‌های مستقل را به روندی غیرمتمرکزتر تبدیل کند و از وابستگی فیلم‌سازان به شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری یا روش‌های سنتی بکاهد.
همچنین، توکنهای غیرمثلی می‌توانند تجربه تماشای فیلم را عمیق‌تر کنند تا تماشاگران نیز بخشی از تجربه داستان‌سرایی باشند. به‌عنوان مثال، می‌توان از یک NFT برای بازکردن قفل نسخه واقعیت مجازی یک فیلم یا دسترسی به محتوایی تعاملی استفاده کرد؛ به‌گونه‌ای که بیننده بتواند بر نتیجه فیلم تأثیر بگذارد. این مسئله می‌تواند باعث شخصی‌تر‌شدن فیلم و جذب مخاطب بیشتر شود.
جمع‌بندی
در این مطلب، با مفهوم نوپایی به نام توکن غیرمثلی فیلمی آشنا شدیم که اخیراً بحث فراوانی در هر دو صنعت بلاک چین و سینما به‌راه انداخته است. در مقاله حاضر، به این موضوع اشاره کردیم که NFTها دیگر به تصاویر JPEG محدود نمی‌شوند و ممکن است شامل فیلم طولانی داستانی یا مستند شوند. سپس نگاهی به تأثیر این توکنهای منحصربه‌فرد بر صنعت فیلم و فیلم‌سازی انداختیم و تعدادی از پروژه‌های فیلم را مطرح کردیم که از ویژگی NFTها استفاده می‌کنند. درنهایت نیز، آینده این توکن‌ها را پیش‌بینی کردیم.
توکنهای غیرمثلی و بستر آماده‌ای مانند متاورس می‌توانند دنیا را تغییر دهند. مسیری که این توکن‌ها به‌سوی صنعت فیلم‌سازی می‌پیمایند، می‌تواند با موفقیت‌های بالقوه بسیار زیادی همراه باشد. این توکن‌ها پیوندی میان دنیای خیال و واقعیت ایجاد می‌کنند و با چند کد رمزنگاری‌شده، سرمایه‌ای واقعی دراختیار تهیه‌کنندگان فیلم‌ها قرار می‌دهند. نکته دیگر اینکه صنعت پول‌ساز سینما دیگر در انحصار چند شرکت بزرگ و متمرکز نخواهد بود و تماشاگران می‌توانند از سود تولید و اکران فیلم‌ها بهره‌مند شوند. با این اوصاف، نباید فراموش کنیم که تنها عامل مؤثر در بالفعل‌کردن ظرفیت‌های توکنهای غیرمثلی فیلمی، تلاش اعضای جامعه در خلق و استفاده از این فرصت‌هاست.
