به گزارش اکسران: توکن‌های غیرمثلی (NFT) به‌دلایل گوناگونی اهمیت پیدا کرده‌اند. یکی از این دلایل، همگراکردن فضای فعلی ارزهای دیجیتال و وب ۲.۰ و نسل جدید اینترنت (وب ۳.۰) با یکدیگر است. همان‌طور‌که می‌دانید، این توکن‌ها در‌حقیقت به‌عنوان نماینده هنر دیجیتال یا به‌منظور توکنیزه‌کردن دارایی‌ها عمل می‌کنند.
در‌حال‌حاضر، بیشتر NFTهایی که می‌شناسیم، به هنر دیجیتال، اشیای کلکسیونی، عکاسی، آلبوم‌های موسیقی، فیلم و حتی کارت‌های ورزشی ورود کرده‌اند و به‌نظر می‌رسد این توکن‌ها که تا پیش‌از‌این تصور می‌شد کارایی چندانی ندارند، توانسته‌اند ریشه‌ها و کاربردهای خود را به سایر عرصه‌ها نیز گسترش دهند.
بیشتر بخوانید: توکن غیرمثلی (Non-fungible token) یا NFT چیست؟
پیش از توکنیزه‌شدن تصاویر و هنر دیجیتال، این آیتم‌های ارزشمند هیچ انحصاری نداشتند و به‌اصطلاح قابل‌تعویض یا مِثلی (Fungible) بودند. این یعنی هرکسی می‌توانست به‌راحتی آن‌ها را از اینترنت دانلود و ذخیره کند و درنهایت، ادعا کند که این تصاویر متعلق به اوست.
با ظهور NFTها، اگرچه افراد هنوزهم می‌توانند با دانلودکردن یا گرفتن اسکرین‌شات از تصاویر و آثار هنری به آن‌ها دسترسی داشته باشند، دیگر نمی‌توانند خود را مالک آن معرفی کنند. همین موضوع باعث شد که این اجناس و کالاها منحصربه‌‌فرد یا غیرمِثلی قلمداد شوند. در‌واقع، کسی که NFT را می‌خرد، نه بابت توکن آن، بلکه به‌دلیل انحصار و مالکیتش هزینه می‌پردازد.
نکته مهم دیگر اینکه برخلاف سایر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین که هر واحد آن با دیگری ارزش یکسانی دارد و می‌توان آن‌ها را با یکدیگر معاوضه کرد، NFTها منحصربه‌فردند و ارزش هرکدام با دیگری متفاوت است.
یوگا لبز
یوگا لبز (Yoga Labs) که امروزه نام آن را به‌دلیل ساخت مجموعه BAYC یا بورد ایپ یات کلاب می‌شناسیم، شرکتی مبتنی‌بر وب ۳.۰ به‌شمار می‌رود که علاوه‌بر مجموعه بورد ایپ، مالکیت معنوی کلکسیون‌های مطرح دیگری مانند کریپتوپانکس (Cryptopunks) و میبیتس (Meebits) را هم دراختیار دارد.
بیشتر بخوانید: بورد ایپ یات کلاب چیست؟
با آنکه مجموعه معروف بورد ایپ از تصاویری با فرمت JPEG و از میمون‌های بی‌حوصله و خسته تشکیل شده، کاربرد آن چیزی بیش از تصاویری فانتزی و عکس پروفایل در شبکه‌های اجتماعی است. این مجموعه برای خریدارانش مانند دروازه‌ای برای ورود و استفاده از امکانات بی‌شماری مانند گردهمایی‌ها یا مهمانی‌ها یا حتی استفاده از رستورانی خاص با ظاهر و ویژگی‌های BAYC است.
پیدایش بورد ایپ
این میمون‌ها با ورود سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرهای مطرح، شبکه‌های اجتماعی را تسخیر کردند. سلبریتی‌هایی مانند پاریس هیلتون (BAYC #۱۲۹۴) و جیمی فَلِن (BAYC #۵۹۹) و امینم (BAYC #۹۰۵۵)، ورزش‌کارانی نظیر نیمار (BAYC #۶۶۳۳) و شکیل اونیل (BAYC #۱۴۴۵) و استفن کُری (BAYC #۷۹۹۰)، اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی مانند لوگان پاول (BAYC #۱۴۴۲) و سرمایه‌گذارانی چون مارک کوبان (BAYC #۱۵۹۷) و آدام دراپر (BAYC #۹۱۳۲) با خرید این تصاویر، سهمی از این هیاهوی بزرگ داشتند.
گفتنی است بسیاری از سلبریتی‌ها نیز تصاویر پروفایل توییترشان را به عکس‌های NFT تغییر دادند و همین اقدام نیز بر محبوبیت این مجموعه خاص افزود. عرضه مجموعه BAYC در آوریل۲۰۲۱ و با قیمت اولیه ۰.۰۸ اتر شروع شد؛ اما محبوبیت این توکن‌های غیرمثلی همچنان پابرجاست. بورد ایپ توانست با کنارزدن مجموعه کریپتوپانکس که در ژوئن۲۰۱۷ کارش را آغاز کرده بود، ورق را به‌نفع خود برگرداند و به ارزشمندترین کلکسیون NFT از‌لحاظ ارزش بازار تبدیل شود. در زمان نگارش این مقاله، ارزان‌ترین توکن بورد ایپ حدود ۱۹۶هزار دلار معادل ۱۱۵ اتر قیمت دارد.
سرمایه‌گذاری در بخش متاورس و بازی‌های درآمدزا
یوگا لبز با ارزش تقریبی ۵میلیارد‌دلاری ارز دیجیتال ایپ کوین (ApeCoin) را ساخت تا بتواند زیرساخت‌های لازم برای توسعه بازی‌های درآمدزا (P2E) را فراهم کند. از مدت‌ها قبل، خبر انتشار این ارز دیجیتال به‌گوش می‌رسید و یوگا لبز هم توانست جوّ پُر‌تب‌وتابی برای آن ایجاد کند. با آنکه یوگا لبز آغازگر مسیر ایپ کوین بود، نقشه‌راه و توزیع توکن‌ها زیر‌نظر سازمان خودگردان غیرمتمرکز (دائو) ایپ‌کوین انجام شد.
مارس۲۰۲۲، یوگا لبز با خرید مجموعه‌های میبیتس و کریپتوپانکس از لاروا لبز، دنیای توکن‌های غیرمثلی را شوکه کرد. به‌نظر می‌رسد عطش یوگا لبز فروکش نکرده است و این مجموعه با انتشار ویدئویی کوتاه از شخصیت‌های NFT خود نشان داد که می‌خواهد در آینده، متاورسی برای دارندگان این NFTها بسازد. البته نباید فراموش کنیم که این کار مستلزم عبور از پیچ‌خم‌های سنگین قانونی است؛ زیرا موضع کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده درباره NFTها به‌عنوان دارایی مالی هنوز شفاف و قطعی نیست.
راه‌اندازی ایپ‌کوین
ایپ‌کوین که ۱۷مارس۲۰۲۲ راه‌اندازی شد، توکن اصلی محصولات و خدمات آتی یوگا لبز خواهد بود. این توکن با استاندارد ERC-20 اتریوم درکنار ارائه خدمات حاکمیتی، امکاناتی نیز برای هولدرهایش فراهم خواهد کرد. در نگاهی کلی، ایپ کوین قرار است سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با وب ۳.۰ شرکت یوگا لبز را در خدمات اجتماعی و بازرگانی و گیمینگ مانند بازی‌های درآمدزا و متاورس گسترش دهد.
اکوسیستم ایپ‌ها
هدف اکوسیستم
این اکوسیستم از پروتکلی متن‌باز استفاده می‌کند که به ارائه مشوق‌های مالی و مدیریت و دسترسی به توسعه‌دهندگان و دارندگان توکن اختصاص یافته است. توسعه‌دهندگان می‌توانند اپلیکیشن‌ها و محصولاتشان را با توکن APE به این اکوسیستم انتقال دهند. دارندگان این توکن می‌توانند در دائو و بخش‌های منحصربه‌فردی مثل تجارت کالا و حضور در رویدادهای مهم مشارکت کنند. به‌طور‌کلی، ارز دیجیتال APE با برخورداری از سیستمی غیرمتمرکز، توانسته است فرایندی بی‌واسطه را برای کاربرانش فراهم کند.
توزیع توکن ایپ
یک‌میلیون ایپ کوین عرضه شده است که براساس چهارچوب خاصی میان صاحبان NFT و سازندگان و مشارکت‌کنندگان تقسیم شده است. این تقسیم‌بندی بدین‌شرح است:
- ۶۲درصد متعلق به خزانه دائو
- ۱۴درصد به‌منظور سرعت‌بخشیدن به فرایند توسعه و راه‌اندازی‌های احتمالی در آینده
- ۹.۷۵درصد برای کلکسیونرها BAYC
- ۸درصد برای بنیان‌گذار یوگا لبز
- ۶.۲۵درصد به خیریه محافظت از زیستگاه شامپانزه‌ها یا بنیاد جین گودال (Jane Goodall Foundation)
ارزش‌گذاری بازار توکن‌های غیرمثلی و آینده
براساس گزارش سالانه ارزش‌گذاری بازار NFTها که چینالسیس (Chainalysis) منتشر کرده، ارزش بازار NFTها در سال ۲۰۲۱ حدود ۴۱میلیارد دلار برآورد شده است. بنابر گزارش یادشده، کاربران در سال ۲۰۲۱ حدود ۲۶.۹میلیون دلار ارز دیجیتال به قراردادهای هوشمند ERC-721 و ERC-1155 ارسال کرده‌اند که مبتنی‌بر اتریوم هستند و با بازارها و کلکسیون‌های NFT ارتباط دارند.
پیش‌بینی بانک سرمایه‌گذاری جفریز
طبق گزارش کوین‌دسک، بانک جفریز (Jefferies) و گروهی از تحلیلگران این مؤسسه به سرپرستی استفانی ویسینک (Stephanie Wissink) پیش‌بینی کرده‌اند که سرمایه بازار صنعت NFTها در سال ۲۰۲۲ به حدود ۳۵میلیارد دلار و در سال ۲۰۲۵ به بیش از ۸۰میلیارد دلار خواهد رسید. فضای توکن‌های غیرمثلی از‌لحاظ ارزش بازار رشد چشمگیری کرده است و سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرهای بیشتری به‌لطف تب‌وتاب متاورس وارد این عرصه شده‌اند. نکته جالب این است که NFTها حتی برای کسانی جذاب به‌نظر می‌رسد که در فضای ارزهای دیجیتال حضور ندارند.
رونق هنر NFT
بنابر داده‌های استاتیستا (Statista)، در سپتامبر۲۰۲۱ فروش ۸۴۰میلیون‌دلاری هنر آمیخته با NFTها توانست رکورد جدیدی ثبت کند. با وجود محبوبیت هنر دیجیتال در رسانه‌های اجتماعی، این هنر از زمان پیدایش تا امروز پویایی چندانی نداشته است. برخلاف فضای هنر در دنیای واقعی که آثاری در حراجی‌های گوناگون قرار می‌‌گیرند و گردهمایی‌های هنری متنوعی برگزار می‌شوند، هنر دیجیتال فقط به چند هنرمند مستقل محدود شده است که تنها به‌دلیل کسب درآمد در این حوزه فعال هستند؛ بنابراین، ارزش آثار هنری دیجیتال هیچ‌گاه نتوانسته است به سطح آثار هنری واقعی برسد.
به‌نظر می‌رسد NFTها با تبدیل هنر دیجیتال به کالایی لوکس که قابلیت مالکیت انحصاری و امکان به‌نمایش‌گذاشتن دارد، توانسته‌اند تا حدودی این مشکل را حل کنند. ازآن‌جاکه خرید کالاهای گران‌قیمت و آثار هنری واقعی به‌نوعی نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی افراد است، هنر دیجیتال توکنیزه‌شده هم می‌تواند به‌دلیل موضوع مالکیت و ارزش‌گذاری مرتبط با آن در این دسته قرار گیرد.
جمع‌بندی
یوگا لبز با معرفی و عرضه ایپ کوین توانست امکانات جدیدی در اکوسیستم خود ایجاد کند. اکنون، توسعه‌دهندگان و کاربران می‌توانند با استفاده از این توکن از خدمات و امکانات این اکوسیستم بهره ببرند. با ورود NFTها، هنر دیجیتال توانست جایگاه جدیدی در فضای هنری پیدا کند؛ جایگاهی که تا پیش‌از‌این از آن بی‌بهره بود. موضوع متاورس نیز به هموارکردن این مسیر کمک زیادی کرده است و اگر پیش‌بینی نهادهایی مانند بانک جفریز درباره آینده NFTها درست باشد، سرمایه بازاری این توکن‌ها در آینده رشد چشمگیری خواهد کرد و سرمایه‌گذاران از این عرصه سود فراوانی به‌دست خواهند آورد.
از دیدگاه شما بورد ایپ یات کلاب چقدر بر فضای ارز دیجیتال و NFT تأثیرگذار بوده است؟ آیا این مجموعه در آینده نیز می‌تواند به روند موفقیت آمیزش ادامه دهد؟
