میم کوین (Meme Coin) چیست؟ آیا یک شوخی ارزش سرمایهگذاری دارد؟
شوخی و سرگرمی یکی از جنبههای جداییناپذیر زندگی و فرهنگ انسانی است. ما انسانها بخشی از هر کار جدی خود را به شوخی اختصاص میدهیم تا تلخی کار سخت را جبران کند. دنیای اینترنت هم شوخیهای خاص خود را دارد و میمها (Memes) یکی از عناصر مهم در فرهنگ اینترنت هستند. این عنصر شوخی با پروژههایی در قالب موضوعی با نام میم کوین (Meme Coin) به دنیای ارزهای دیجیتال وارد شد.
کاربران بیشماری در دنیای ارزهای دیجیتال پیرامون میم کوینها جمع شدهاند و جوامعی از جنس طرفداران تیمهای ورزشی را برای این ارزها تشکیل دادهاند. اکنون ارزش بازار میم کوینها بههیچوجه چشمپوشیدنی نیست و این نوع از ارزهای دیجیتال به مطالعه جدی نیاز دارد.
ازاینرو، در این مقاله میخواهیم ببینیم میم کوین چیست و این نوع از ارزهای دیجیتال چگونه شکل گرفته است. همچنین، ویژگیهای میم کوینها و ریسکهای سرمایهگذاری در آنها را بررسی و تعدادی از محبوبترینهای این عرصه را معرفی میکنیم. اگر شما هم تمایل دارید با این طیف سرگرمکننده در دنیای پرتبوتاب کریپتو آشنا شوید، تا انتهای این مطلب درکنار ما باشید.
میم کوین چیست؟
دنیای ارزهای دیجیتال در بستر اینترنت شکل گرفته و در آن رشد کرده است؛ ازاینرو، ارزهای دیجیتال و اینترنت تأثیر متقابلی روی هم میگذارند. یکی از تأثیرات اینترنت بر حوزه ارزهای دیجیتال نفوذ فرهنگ اینترنت، ازجمله فرهنگ میم (Meme Culture)، است؛ موضوعی که مقدمه شکلگیری میم کوینها بوده است. پیش از آنکه به موضوع میم کوینها بپردازیم، بد نیست ابتدا با میم آشنا شویم.
در سال ۱۹۷۹، ریچارد داوکینز (Richard Dawkins)، زیستشناس تکاملی انگلیسی، اصطلاح «میم» (Meme) را برای اولینبار در کتابش با عنوان The Selfish Gene مطرح کرد. او به واژهای احتیاج داشت که مفهوم «انتقال ایده و فرهنگ» را برساند. داوکینز در ابتدا به واژه یونانی «میمِم» (Mimeme) بهمعنای «تقلید» رسید. اما او بهدنبال واژهای کوتاهتر بود که با کلمه انگلیسی Gene (ژن) همقافیه باشد؛ سرانجام او به کلمه Meme رسید.
در فرهنگ امروزی اینترنت، میم به تصویرها و ویدئوها و متنهای خندهداری گفته میشود که کاربران در شبکههای اجتماعی از روی یکدیگر کپی و با تغییرات اندکی منتشر میکنند. هدف آنها از انتشار این تصاویر این است که منظور خود را با لحن شوخیوار و تعابیر طنزآمیز منتقل کنند. بهبیان بهتر، میم شوخی تصویری آنلاین است.
میم کوینها شاخهای از دنیای بزرگ ارزهای دیجیتال هستند که نماد آنها یک میم اینترنتی با محوریت شخصیت حیوان یا انسان است. میم کوینها کاربرد چندانی بهجز سرگرمی و سوداگری ندارند.
نقش میمها در جامعه ارزهای دیجیتال
جامعه ارزهای دیجیتال عاشق میمهاست و با ابداع میم کوینها، بهجز شوخی در شبکههای اجتماعی استفاده دیگری هم از این میمها کرده است. یکی از خصوصیات میم کوینها این است که معمولاً جامعهای پرتعداد از کاربران را دراختیار دارند که از رشد آنها حمایت میکنند. میم کوینها نیز مانند دیگر ارزهای دیجیتال در بستر بلاک چین ایجاد میشوند.
برخلاف بیت کوین و اتریوم که کاربردهای مشخص و هدفمندی دارند، بسیاری از میم کوینها کاربرد چندانی ندارند. همین مسئله بازار میم کوینها را بسیار پرنوسان کرده است؛ بهطوریکه بسیاری از این داراییها یکشبه چندین برابر گرانتر میشوند یا ناگهان بخش بزرگی از ارزششان را از دست میدهند و حتی ممکن است بهکلی بیارزش شوند.
تعداد معدودی از میم کوینها، مانند دوج کوین (Dogecoin)، بلاک چین اختصاصی خود را دارند. بیشتر آنها در قالب توکنهایی روی بلاک چینهایی مانند اتریوم ساخته و منتشر میشوند. برای نمونه، شیبا اینو (Shiba Inu) توکنی از نوع ERC-۲۰ است که روی بلاک چین اتریوم قرار دارد.
وبسایت کوینمارکتکپ بیش از چندصد میم کوین را در فهرست خود دارد که بیشتر آنها فعالیت چندانی نمیکنند یا بهکلی غیرفعال هستند. دوج کوین، شیبا اینو، دوجایلان مارس (Dogelon Mars) و بیبی دوج کوین (Baby Doge Coin) چهار میم کوینی هستند که ارزش بازار و حجم معاملات روزانه درخورتوجهی دارند.
تاریخچه میم کوین
اولین میم کوینی که پا به عرصه گذاشت، دوج کوین بود که پس از انتشار در سال ۲۰۱۳، جامعه بزرگی از کاربران ارزهای دیجیتال طرفدار آن شدند. دوج کوین اکنون با ارزش بازار حدود ۱۱٫۶میلیارد دلار یکی از ۱۰ ارز دیجیتال برتر بازار است. این موفقیت دوج کوین باعث شد موجی از میم کوینها وارد بازار شوند.
در سال ۲۰۱۳، دو مهندس نرمافزار به نامهای بیلی مارکوس (Billy Markus) و جکسون پالمر (Jackson Palmer) دوج کوین را فقط برای سرگرمی طرفداران بیت کوین ساختند. یکی از شخصیتهای محبوب میم در میان کاربران ارزهای دیجیتال سگی به نام کابوسو (Kabosu) از نژاد ژاپنی شیبا اینو بود که به دوج (Doge) مشهور است. مارکوس و پالمر از میم این سگ بهعنوان لوگوِ این ارز دیجیتال استفاده کردند. آنها نام این ارز جدید را دوج کوین گذاشتند که تلفظ نادرست واژه «Dog» بهمعنای «سگ» بود.
دوج کوین بهسرعت طرفداران فراوانی در شبکههای اجتماعی پیدا کرد. اتفاق عجیب و جالبی که رخ داد، این بود که تنها دو هفته پس از انتشار دوج کوین، کشور چین شرکتهای پرداخت را از تعامل با صرافیهای بیت کوین منع کرد. این اقدام دولت چین باعث سقوط بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال شد؛ اما ارزش دوج کوین در کمال شگفتی ۳۰۰درصد رشد کرد.
قیمت میم کوینها بهشدت تحتتأثیر فرهنگ عمومی و شبکههای اجتماعی است. رشد دوج کوین نشان داد که نوسانهای قیمت میم کوینها همبستگی اندکی با تغییرات قیمت در کلیت بازار ارزهای دیجیتال دارد. رکورد حیرتآور دیگری که دوج کوین ثبت کرد، به حجم معاملات آن مربوط است. دادههای صرافی ارز دیجیتال جمینای (Gemini) نشان میدهد که یک ماه پس از انتشار دوج کوین، حجم معاملات آن از مجموع حجم معاملات همه ارزهای دیجیتال دیگر بیشتر بود.
دوج کوین؛ اولین و محبوبترین میم کوین
دوج کوین بلاک چین مستقل خود را دارد و از الگوریتم اجماع اثبات کار (Proof of Work) استفاده میکند که امکان استخراج آن را برای کاربران فراهم میکند. گفتنی است که در سال ۲۰۱۴، بسیاری از ماینرها بهدلیل کاهش قیمت دوج کوین دست از استخراج آن کشیدند و این مسئله توسعهدهندگان را نگران کرد. بههمیندلیل، در سال ۲۰۱۵ استخراج دوج کوین با لایت کوین (LTC) ادغام شد. اکنون استخراجکنندگان لایت کوین میتوانند همزمان دوج کوین نیز استخراج کنند.
دوج کوین سقف عرضه ندارد و همین باعث شده است که قیمتش بهشدت درمعرض ریسک تورم و نوسان شدید باشد. ازاینرو، سرمایهگذاران معمولاً برای سرمایهگذاری بلندمدت از این ارز دیجیتال استفاده نمیکنند. یکی از کاربردهای دوج کوین پاداشدادن برای تولید محتوای آنلاین و استفاده از آن در امور خیریه است. این کاربرد دوج کوین به یکی از عوامل مهم محبوبیت این ارز دیجیتال تبدیل شده است.
ویدئو: دوج کوین چیست؟
در سال ۲۰۱۴، کاربران دوج کوین در کمپینی برای فرستادن تیم سورتمهسواری جاماییکا به المپیک، ۲۵٬۰۰۰ دلار دوج کوین جمع کردند. در همان سال، آنان در کمپینی به نام دوج فور واتر (Doge4Water)، ۳۰٬۰۰۰ دلار برای فراهمکردن دسترسی به آب آشامیدنی در کشور کنیا جمعآوری کردند.
برخی از رویدادهای مهم تاریخ دوج کوین با نام ایلان ماسک (Elon Musk)، مدیرعامل تسلا و اسپیس اکس، گره خورده است؛ رویدادهایی که هیاهو و جنجالهای بزرگی در جامعه ارزهای دیجیتال بهپا کرده است. ماسک در مقاطع مختلفی از دوج کوین حمایت کرد؛ بهطوریکه در سال ۲۰۲۱، قیمت این ارز ۴,۰۰۰درصد رشد یافت. البته بهنظر میرسد که این پشتیبانیها همچنان ادامه یابد.
میم کوینهای محبوب دیگر
هنوزهم دوج کوین منبع الهام بسیاری از میم کوینهاست. هرروز شاهد ورود ارزهای جدیدی با تقلید از نام دوج به بازار هستیم؛ اگرچه خیلی از آنها از همان ابتدا شکستخورده هستند. همانطورکه گفتیم، بیش از ۳۰۰ میم کوین در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد که خیلی از آنها تقلیدی از دوج کوین هستند.
یکی دیگر از میم کوینهای مشهور شیبا اینو نام دارد که در سال ۲۰۲۰ راهاندازی شد و خود را قاتل دوج کوین (Dogecoin Killer) لقب داد. این ارز نماد و نام خود را از همان سگ شیبا اینوِ دوج کوین گرفته است. شیبا اینو هم رشدی نجومی تجربه کرد و در اکتبر۲۰۲۱، ارزش بازارش به ۴۳میلیارد دلار رسید و با دوج کوین برابر شد. شیبا اینو هم توکنی از نوع ERC-20 روی بلاک چین اتریوم است.
بیشتر بخوانید: شیبا اینو چیست؟ آموزش خرید و سرمایهگذاری + کیف پولها
یکی دیگر از میم کوینهای مشابه دوج کوین، دوجایلان مارس (ELON) است که آوریل۲۰۲۱ راهاندازی شد. دوجایلان مارس هم توکن ERC-20 روی بلاک چین اتریوم است و از تصویر سگ بهعنوان نماد استفاده میکند. توسعهدهندگان این توکن داستانهای مصوّر زیادی را با شخصیت سگ آن روی وبسایت این میم کون منتشر کردهاند.
جالب است بدانید حساب توییتر دوجایلان مارس بیش از ۵۰۰هزار نفر دنبالکننده دارد. ارزش بازار این میم کوین در لحظه نگارش این مقاله ۱۴۹میلیون دلار است. بیبی دوج کوین با نماد BabyDoge، همانطورکه از نامش پیداست، در همهچیز از دوج کوین الهام گرفته است. جامعه هواداران بیبی دوج کوین میگویند که این ارز دیجیتال برای کمک به حیوانات خانگی ایجاد شده است.
دادههای وبسایت رسمی بیبی دوج حاکی از آن است که بیش از ۱.۶میلیون آدرس دارنده بیبی دوج کوین هستند.
ویژگیهای میم کوین
یکی از ویژگیهای معمول میم کوینها که درباره دوج کوین هم به آن اشاره کردیم، این است که سقف عرضه آنها معمولاً خیلی زیاد یا نامحدود است. ارز دیجیتالی مثل بیت کوین طوری برنامهنویسی شده است که درنهایت، فقط ۲۱میلیون واحد از آن منتشر خواهد شد. این در حالی است که میم کوینها اغلب میلیاردها واحد توکن منتشر میکنند و محدودیتی هم برای انتشار واحدهای بیشتر در آینده ندارند. همچنین، میم کوینها عموماً برنامهای برای سوزاندن توکنها ندارند تا آنها را از گردش خارج و تورم عرضه را کنترل کنند.
عرضه زیاد یا نامحدود باعث میشود که قیمت میم کوینها در هر واحد بسیار کم باشد. درعینحال، همین قیمت اندک راه را برای ورود سرمایهگذاران خُرد با سرمایههای بسیار ناچیز هموار و برای میلیونها نفر این امکان را فراهم میکند تا بهراحتی مقدار زیادی از این ارزهای دیجیتال را بخرند. ازآنجاکه میم کوینها فقط برای سرگرمی هستند و نیازی نیست که ایده فنی پیچیدهای پشت آنها باشد، هرکسی میتواند با تِم و میم دلخواهش میم کوین بسازد و آن را منتشر کند؛ بهویژه اینکه بهلطف نرمافزارهای موجود ساخت توکن بسیار آسان شده است.
یکی دیگر از ویژگیهای میم کوینها نوسان فراوان قیمت آنهاست. قیمت این ارزهای دیجیتال بهشدت به فعالیت جامعه طرفداران و مباحث و شایعاتی وابسته است که در جوامع درجریان است. بههمیندلیل، افزایش و سقوط ناگهانی قیمت در آنها مسئله چندان عجیبی نیست.
ریسکهای سرمایهگذاری در میم کوین
گفتیم که میم کوینها بهشدت به احساسات جامعه طرفداران و تأثیرگذاریهای گاهوبیگاه عوامل خارج از حوزه ارزهای دیجیتال مانند توییت سلبریتیها و شخصیتهای مشهور وابسته هستند. این وابستگی قیمت میم کوینها را بهشدت پرنوسان میکند. ازاینرو، ممکن است قیمت میم کوین ناگهان سربهفلک بگذارد یا سقوط کند.
از این گذشته، گاهی کسانی برای کلاهبرداری میم کوین ساختهاند و پس از فروش توکنها دیگر خبری از سازندگان نشده است. در نمونهای، افرادی با سوءاستفاده از شهرت سریال کرهای «بازی مرکب» (Squid Game) میم کوینی با همین نام ساختند. قیمت این میم کوین در همان روزهای اولیه به ۲,۰۰۰ دلار هم رسید. سازندگان ارز دیجیتال اسکویید گیم در اوج قیمت توکنهای خود را فروختند و ناپدید شدند.
خیلی از میم کوینها بلاک چین مستقل و فناوری قدرتمند و حتی اکوسیستم جاافتادهای پشت خود ندارند و حتی بسیاری از آنها با کپیکردن کد ارزهای دیجیتال دیگر ساخته شدهاند. در میان میم کوینهای موجود، فقط دوج کوین است که بلاک چین مستقل خود را دارد و البته تأمین امنیت آن وابسته به لایت کوین است.
همچنین، میم کوینها جامعه توسعهدهندگان ضعیفی دارند و این باعث میشود که نتوانند ازلحاظ امنیتی و فناوری همیشه بهروز باشند. برای مثال، توسعه دوج کوین در چندین مقطع به بنبست کامل رسید و کسی نبود که ازلحاظ فنی از آن پشتیبانی کند. همچنین، در بیشتر میم کوینها گروه کوچکی بزرگترین سهم از عرضه را دراختیار دارند و بهراحتی میتوانند بازار آن را دستکاری کنند.
ازلحاظ کاربردی نیز، بیشترِ میم کوینها خارج از دنیای ارزهای دیجیتال هیچ ارزشی ندارند. برای مثال، تعداد بسیار کمی از میم کوینها هستند که بهعنوان روش پرداخت برای خرید کالا و خدمات پذیرفته شدهاند. همچنین، ماهیت میم کوینها طوری است که حضورشان مقطعی بوده و بعید است که خیلی از اینها در سالهای آینده وجود داشته باشند یا ارزششان بسیار فراتر رود.
مزایا و معایب میم کوینها
مزایا | معایب |
مناسب برای یادگیری ارزهای دیجیتال و بلاک چین ازطریق سرگرمی | ریسک و نوسان زیاد |
احتمال سود چشمگیر درصورت افزایش قیمت | وجود موارد پامپ و دامپ |
مشارکت در گروههای فعال و پرانرژی سرمایهگذاری و معاملهگری | احتمال فراوان کلاهبرداریبودنِ پروژه |
از کجا میم کوین بخریم؟
میم کوینها را میتوان هم از صرافیهای متمرکز و هم از صرافیهای غیرمتمرکز خرید. میم کوینهای مشهور که حجم معاملات بسیاری دارند، در بیشتر صرافیهای بزرگ خریدوفروش میشوند؛ اما آن دسته از میم کوینها که تازه به بازار آمدهاند، ممکن است در صرافیهای متمرکز فهرست نشده باشند. این میم کوینها را میتوان از صرافیهای غیرمتمرکز تهیه کرد.
برای کاربران ایرانی سادهترین راه این است که به وبسایت یکی از صرافیهای ارز دیجیتال ایرانی مراجعه کنند و میم کوین مدنظرشان را بخرند. کاربران ایرانی معمولاً از یکی از دو روش زیر برای خرید ارزهای دیجیتال استفاده میکنند:
۱. خرید مستقیم از صرافیهای ارز دیجیتال ایرانی با ریال و کارت بانکی
۲. خرید تتر یا بیت کوین از صرافیهای ایرانی و تبدیل آن به میم کوین دلخواه در صرافیهای خارجی
خرید مستقیم از صرافی ایرانی
برای خرید از صرافیهای ایرانی، کافی است عبارت «صرافیهای ارز دیجیتال ایرانی» یا نام میم کوین مدنظر خود را درکنار عبارت «صرافی ایرانی» در گوگل جستوجو کنید؛ مثلاً «خرید BabyDoge از صرافی ایرانی». با این کار، با فهرستی از صرافیهای ایرانی مواجه خواهید شد که پس از ثبتنام و احراز هویت در آنها، با استفاده از کارت بانکی خود بهراحتی میتوانید ارز دیجیتال مدنظرتان را بخرید.
خرید از صرافی خارجی
اگر به هر دلیلی خواستید میم کوین مدنظر خود را از صرافیهای خارجی بخرید، ابتدا باید بدانید که امکان خرید مستقیم از صرافیهای خارجی برای کاربران ایرانی وجود ندارد. بهترین کار این است که مقداری بیت کوین یا دای یا یواسدیسی بخرید و سپس در حسابتان در یکی از صرافیهای خارجی، آن را به میم کوین مدنظر خود تبدیل کنید.
برای اینکه بدانید میم کوین دلخواهتان در کدام صرافیها فهرست شده است، میتوانید به صفحه آن در وبسایت کوینمارکتکپ (CoinMarketCap) بروید و در قسمت Markets، همه صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز دارنده آن را ببینید.
یادآوری این نکته هم ضروری است که بسیاری از صرافیهای متمرکز با استناد به تحریمهای موجود به کاربران ایرانی خدمات ارائه نمیدهند؛ بهویژه صرافیهایی که احراز هویت در آنها الزامی است، کاربران ایرانی را درمعرض ریسک بسیاری قرار میدهند.
مشهورترین میم کوینهای سال ۲۰۲۲
بحث و هیاهو درباره میم کوینها از اوایل سال ۲۰۲۱ در میان شبکههای اجتماعی بسیار شدت گرفت. در آن زمان، افراد مشهوری مانند ایلان ماسک و مارک کوبان (Mark Cuban)، مالک باشگاه دالاس ماوریکس و اسنوپ داگ (Snoop Dogg)، هنرمند مشهور هیپهاپ، هیجان زیادی برای دوج کوین ایجاد کردند.
بیشتر بخوانید: بزرگترین سلبریتیهای فعال در حوزه ارز دیجیتال؛ از اسنوپ داگ تا ایلان ماسک
در تمام این مدت، دوج کوین محبوبترین و باارزشترین میم کوین بازار باقیمانده است و ماسک هم گاهوبیگاه درباره آن صحبتهایی را مطرح کرده و حتی وعده بردن دوج کوین به مریخ را داده است. میم کوینهای دیگر هم درکنار دوج کوین همواره نقل محافل طرفداران میم کوینها بودهاند. در تصویر زیر، محبوبترین میم کوینهای سال ۲۰۲۲ را فهرستوار مرور میکنیم.
میم کوینهای کاربردی
یکی از ضعفهای بزرگ میم کوینها، بهاستثنای دوج کوین که در برخی فروشگاهها بهعنوان روش پرداخت پذیرفته شده، این است که هیچ کاربردی بهجز سرگرمی و سوداگری ندارند. بااینحال، روندی برای میم کوینهایی با کاربردهای جدی در حال شکلگیری است که میتوان آن را موجی نو در تاریخ این ژانر از ارزهای دیجیتال دانست.
فلوکی (FLOKI) که نامش را از سگ ایلان ماسک گرفته و ازقضا آنهم از نژاد شیبا اینو است، کاربردهایی فراتر از سرگرمی برای خود تعریف کرده است. این میم کوین نوعی بازی متاورس و فروشگاه توکن غیرمثلی و پلتفرم آموزش ارزهای دیجیتال دارد. ظهور میم کوینی مانند فلوکی اینو میتواند عصری جدید را در میم کوینها آغاز کند که محبوبیت و شهرت ناشی از فرهنگ میم را با مزایا و منافع جدی دنیای ارزهای دیجیتال ترکیب میکند.
جمعبندی
در این مقاله، میم کوینها و تاریخچه ایجاد این نوع از ارزهای دیجیتال را بررسی کردیم. همچنین، درباره ایجاد دوج کوین بهعنوان اولین میم کوین جهان سخن گفتیم و برخی از دیگر میم کوینهای محبوبی را معرفی کردیم که پس از موفقیت دوج ظاهر شدند. درادامه، ویژگیهای میم کوین و ریسکهای سرمایهگذاری در این نوع ارزهای دیجیتال و مزایا و معایب آنها را برشمردیم و در پایان نیز، محبوبترین میم کوینهای سال ۲۰۲۲ و نوع جدیدی از میم کوینها را معرفی کردیم که کاربردی فراتر از سرگرمی دارند.
اگرچه قیمت میم کوینها در سال ۲۰۲۱ سربهفلک کشید، با کسادی بازار ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۲، بیشتر آنها بخش بزرگی از ارزششان را از دست دادند. بااینحال، این بدینمعنا نیست که میم کوینها آیندهای ندارند. درحالحاضر، بعید بهنظر میرسد که پذیرش گستردهای مانند بیت کوین و اتریوم درانتظار میم کوینها باشد؛ اما با این مقدمه نمیتوان استدلال کرد که گونه میم کوین منقرض خواهد شد.
عاملی که مانع پذیرش عمومی میم کوینهاست، همان عاملی است که دیگر ارزهای دیجیتال را هم درگیر خود کرده و آن چیزی نیست جز ناآشنایی بیشتر مردم با فناوری ارزهای دیجیتال. خوشبختانه آگاهی عمومی درباره ارزهای دیجیتال در حال رشد است و اگر اتفاق ناگواری نیفتد، این آگاهی افزایش مییابد و به گسترش پذیرش این ارز منجر میشود.
منبع