اکوسیستم دیفای از ابتدای پیدایش تاکنون مراحل مختلفی را پشت‌سر گذاشته است. پروژه‌های بسیاری در تلاش هستند تا ضعف‌ها و ناکارآمدی‌‌های نسل اول دیفای را برطرف کنند. از پلتفرم‌های وام‌دهی تا بازارسازهای خودکار (AMM) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) و بسیاری از عناصر دیگر دست‌به‌دست هم داده‌اند تا درنهایت شاهد تغییر چشمگیری از نسل اول امور مالی غیرمتمرکز (دیفای ۱.۰) به نسل دوم (دیفای ۲.۰) باشیم.
بیشتر بخوانید: دیفای (DeFi) چیست؟
دیفای کار اصلی خود را از اتریوم و پس‌از‌آن پلتفرم‌های وام‌دهی مانند آوی (Aave) و کامپاند (Compound) آغاز کرد و با بازارسازهای خودکار و صرافی‌های غیرمتمرکزی (DEX) مانند یونی سواپ و سوشی سواپ (Sushiswap) قوت گرفت. هر مرحله از این رشد و تکامل برای تمرکززدایی و افزایش کارایی و بهره‌وری عملکردهای دیفای پیش رفته است.
با‌این‌حال، برخی از مشکلات و محدودیت‌های نسل اول پلتفرم‌های دیفای همچون کمبود نقدینگی و مشکلات امنیتی و حریم خصوصی توسعه‌دهندگان را مجاب کرد تا به فکر ایجاد نسخه‌های بهتری در این حوزه باشند. پلتفرم‌های جدید به کاربران کمک می‌کنند تا از امکاناتی همچون آربیتراژ (Arbitrage) و استخراج نقدینگی و کشت سود برخوردار شوند و دارایی‌های خود را با کارمزد و لغزش قیمت (Slippage) کمتری مبادله کنند. تغییر و تحول در این پلتفرم‌ها تا جایی پیش رفته است که می‌توان آغاز مرحله جدیدی از امور مالی غیرمتمرکز را اعلام کرد.
بیشتر بخوانید: آربیتراژ (Arbitrage) در ارزهای دیجیتال چیست؟
دیفای ۲.۰ با هدف کاهش موانع ورود و ایجاد فرصت‌های بیشتر برای دارندگان ارزهای دیجیتال وارد میدان شده است و قصد دارد مشکلات نسل اول امور مالی غیرمتمرکز را از میان بردارد و تجربه کاربری دیفای را بهبود ببخشد. با ارائه راه‌حل‌های بهتر برای سرمایه‌گذاری در این حوزه، هم کاربرها و هم پلتفرم‌ها می‌توانند از مزایای جدید و پیشرفته‌ای برخوردار شوند. در این مقاله، قصد داریم درباره دیفای ۲.۰ و دستاوردها و مشکلات آن صحبت کنیم و به پاسخ این پرسش برسیم که آیا نسل جدید دیفای می‌تواند راه‌گشای مشکلات آن باشد یا خیر؟ پس تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
دیفای ۲ (DeFi ۲.۰) چیست؟
برای درک بهتر دیفای ۲.۰، باید نگاهی دقیق‌تر به اساس امور مالی غیرمتمرکز بیندازیم تا ببینیم جنبش دیفای از کجا آغاز شده و به چه اهدافی دست یافته است و هنوز با چه مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کند. چشم‌انداز اصلی دیفای ارائه جایگزین‌هایی غیرمتمرکز برای ابزارها و امکانات بازارهای مالی سنتی است. پروژه‌های اولیه دیفای همچون کامپاند، آوی، میکردائو (Maker DAO) و یونی سواپ (Uniswap) از ویژگی‌های منحصربه‌فرد فناوری بلاک چین و قراردادهای هوشمند برای عرضه طیف وسیعی از خدمات مالی نوآورانه بهره می‌برند.
مقصود نهایی دیفای دموکراتیک‌کردن امور مالی و رهایی از وابستگی آن به نهادهای قانون‌گذار و واسطه‌های شخص ثالث و بانک‌هاست. این اکوسیستم پلتفرم‌های غیرمتمرکز و مدل‌های مالی بلاک چینی مختلفی را با هدف رفع مشکلات سیستم مالی سنتی زیر یک چتر جمع کرده است. بهره‌وری و کارآمدی پروتکل‌های دیفای در دنیای مالی موجب استقبال گسترده‌ای از این حوزه شده؛ اما اکوسیستم دیفای نیز در موارد بسیاری با موانعی ازجمله مشکلات امنیتی یا کمبود نقدینگی روبه‌رو بوده است. ازاینرو، پروتکل‌هایی برای رفع مشکلات دیفای ایجاد شده‌اند که توانسته‌اند دریچه جدیدی به روی امور مالی غیرمتمرکز بگشایند و مدل‌های ارتقایافته‌ای را به این صنعت اضافه کنند.
نسل دوم پروتکل‌های دیفای سعی می‌کنند محدودیت‌های پیشین را حذف و فرایندهای مالی همچون کشت سود (Yield Farming) و تأمین نقدینگی را تسهیل کنند. دو نمونه از دگرگونی‌هایی که دیفای ۲.۰ به‌دنبال آن است و انتظارات زیادی را درمقایسهبا نسل جدید دیفای برانگیخته، نقدینگی پایدار و توانمندسازی سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (دائوها) است.
نقدینگی پایدار
در پروتکل‌های اولیه دیفای، بازارها و استخرهای نقدینگی در بلاک چین‌ها و پلتفرم‌های مختلف پخش شده‌اند و باعث می‌شوند نقدینگی موجود در کل بازار به‌شکلی پراکنده تقسیم و توزیع شود. نتیجه این امر کاهش دسترس‌پذیری معامله‌گرها به نقدینگی و استفاده‌نکردن مؤثر از دارایی‌های استخرهای نقدینگی است که سرمایه موجود در بازار را ناکارآمد می‌کند.
علاوه‌بر‌این، انگیزه جذب نقدینگی نیز در دیفای ۱.۰ چندان قدرتمند نیست. در این استخرها، تأمین‌کنندگان نقدینگی به‌ازای وام‌دادن دارایی خود پاداش دریافت می‌کنند. با این راهکار، در ابتدا نقدینگی زیادی به پروتکل جذب می‌شود؛ اما تأمین‌کننده به‌زودی با وسوسه دریافت پاداش بیشتر از پروتکل‌های دیگر، سود و اصل دارایی خود را برداشت و استخر را ترک می‌کند.
بیشتر بخوانید: نقدینگی چیست؟
در دیفای ۲.۰، پروتکل‌ها تلاش می‌کنند با ایجاد شیوه‌های متنوع و نوین کسب درآمد همچون کشت سود برای کاربران خود، نقدینگی پایدار ایجاد کنند و تأمین‌کنندگان سرمایه را به پلتفرم خود وفادار نگه دارند. در نسل جدید دیفای، شاهد کاهش اتکای این حوزه به تأمین‌کنندگان نقدینگی شخص ثالث و بهبود ارتباط هدفمند با اقتصاد جهانی و امور مالی سنتی هستیم.
یکی از پلتفرم‌های برتر دیفای ۲.۰ که به‌خوبی از عهده تأمین نقدینگی پایدار برآمده است، اولیمپوس دائو (OlympusDAO) نام دارد که با هدف ایجاد ارز ذخیره‌ای غیرمتمرکز فعالیت می‌کند. این پروتکل با ترکیبی از استراتژی‌های مختلف ازجمله ارائه اوراق قرضه (Bonding) با تخفیف‌های ویژه و سهام‌گذاری (Staking) توکن بومی اُهم (OHM) توانسته است شرایطی بُردبُرد ایجاد کند و جامعه کاربران را به این پروتکل وفادار نگه دارد. در مثالی دیگر نیز، پلتفرم توکِمَک (Tokemak) با استفاده از توکن حاکمیتی و ارائه حق رأی به کاربران برای مدیریت جریان نقدینگی، سرمایه پایدار به پروتکل جذب می‌کند.
توانمندسازی دائوها
علاوه‌بر جذب نقدینگی بیشتر که منبع تغذیه مناسبی برای سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز است، ابزارهای جدیدی که در نسل دوم دیفای ایجاد می‌شوند، دائوها را به رقبای سرسختی برای شرکت‌های امور مالی سنتی تبدیل می‌کنند. اسکوپی تراپلز (Scoopie Truples)، هم‌بنیان‌گذار پروتکل محبوب الکِمیکس (Alchemix)، در یکی از قسمت‌های پادکستی به نام «بنکلِس» (Bankless) با تأکید بر تمرکز دیفای ۲.۰ بر تعاملات کسب‌وکار به کسب‌وکار (B2B)، به این نکته اشاره کرد:
به‌نظر من، ابزارهای مالی‌ای که اکنون دراختیار دائوهاست، می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا درمقایسهبا شرکت‌ها و بازارهای مالی سنتی سازمان خود را بهتر مدیریت کنند.
دیفای ۲.۰ با توانمندسازی دائوها ازطریق شیوه‌های مختلف، می‌تواند با وجود حفظ استقلال امور مالی غیرمتمرکز، پیوند سازمان‌های غیرمتمرکز را با اقتصاد جهانی مستحکم‌تر کند. هدف نهایی این شیوه‌های نوین گسترش پایگاه کاربری و افزایش نقدینگی و توسعه اپلیکیشن‌های کارآمد است.
تفاوت‌های دیفای ۱.۰ و دیفای ۲.۰
پیش از هرچیز، باید یادآوری کنیم که ایده اساسی و هدف نهایی دیفای ۱.۰ و دیفای ۲.۰ یکسان است و از یک ایده کلی سرچشمه می‌گیرد و آن ایجاد اکوسیستم مالی غیرمتمرکز مبتنی‌بر فناوری بلاک چین است تا بتواند نهادهای متمرکز قدرت را کنار بگذارد. هر دو نسل دیفای از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند و شبکه‌های اوراکل (Oracle) برای تسهیل امور مالی غیرمتمرکز بدون واسطه‌های شخص ثالث بهره می‌برند. با‌این‌حال، دیفای ۲.۰ تلاش می‌کند با اصلاحات و تغییراتی کاربردی برخی از کمبودهای اساسی دیفای ۱.۰ را جبران کند.
بیشتر بخوانید: اوراکل (Oracle) در بلاک چین و قراردادهای هوشمند چیست؟
از‌آن‌جا‌که بسیاری از کاستی‌ها فقط در عمل دیده می‌شوند، استقبال و پذیرش روزافزون دیفای هم زمینه‌ساز پررنگ‌تر‌شدن مشکلات این صنعت شد. تأمین نقدینگی، الزام کاربران به قفل‌کردن دارایی، استفاده‌نکردن بهینه از سرمایه، رابط کاربری پیچیده و اتکای اکثر پلتفرم‌ها به بلاک چین اتریوم که باعث افزایش ترافیک و کارمزد گس این شبکه شده است، تنها برخی از موانعی هستند که بر سر راه نسخه‌های اولیه پروتکل‌های دیفای قرار گرفتند.
اگرچه اکوسیستم دیفای هنوز راه زیادی تا رفع تمام نقایص دیفای در پیش دارد، شکل‌گیری پروتکل‌های دیفای ۲.۰ نشان‌دهنده تلاشی هماهنگ و همه‌جانبه برای غلبه بر برخی از مشکلات اصلی این حوزه است. درادامه، به برخی از تفاوت‌های مهمی اشاره می‌کنیم که توانسته‌اند پلتفرم‌های دیفای ۲.۰ را قدرتمندتر کنند.
- ارتباط و تعامل مؤثرتر بین کاربران: پروتکل‌های دیفای ۲.۰ اساساً اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی هستند که می‌کوشند با استفاده از شبکه‌ای همتابه‌همتا کاربران را به یکدیگر متصل کنند. این ارتباط بر سودبردن طرفین معامله‌ها و پایداری تعامل میان کاربران تمرکز دارد. درواقع، تمرکززدایی در پروتکل‌های دیفای ۲.۰ با افزایش ارتباط کاربران و کاهش مدیریت مستقیم پروتکل مرتبط است.
- استفاده از الگوهای حاکمیتی بهینه: گرفتن حاکمیت و قدرت از دست نهادهای مرکزی و سپردن آن به اعضای جامعه همیشه یکی از اصول اولیه دیفای بوده است. در این زمینه، پروتکل‌های دیفای ۲.۰ گزینه‌ها و امکانات بهتری برای تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری دراختیار کاربران قرار می‌دهد.
- مشوق‌های کاربرپسند: دیفای فقط با تأمین نقدینگی مؤثر و پایدار می‌تواند دوام بیاورد؛ ازاینرو، پروتکل‌های دیفای ۲.۰ به‌دنبال به‌کارگیری برنامه‌های تشویقی و خلاقانه برای کسب و حفظ سرمایه کافی هستند. این مشوق‌ها نه‌تنها برای رفع مشکل نقدینگی دیفای ۱.۰، بلکه با هدف بهبود ارتباط بین کاربران و ایجاد جوامع تعاونی ارائه می‌شوند.
- اکوسیستمی پایدارتر: یکی دیگر از مفاهیم مهم دیفای ۲.۰ پایداری و استمرار است. ترکیب نقدینگی پایدار و تعامل و حاکمیت غیرمتمرکز به تداوم اکوسیستم مالی غیرمتمرکز کمک می‌کند. پایداری اکوسیستم دیفای ۲.۰ به پروژه‌ها اجازه می‌دهد تا با جذب کاربر بیشتر، امور مالی غیرمتمرکز را در مقیاسی وسیع‌تر تعریف کنند.
محدودیت‌های دیفای ۱.۰
آنچه باعث شد دیفای ۲.۰ زاده شود، مشکلات دیفای ۱.۰ بود که اغلب آن‌ها در مشکلات زیربنایی فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال ریشه دارند. درادامه، به برخی از این موانع اشاره می‌کنیم که دیفای ۲.۰ تلاش می‌کند آن‌ها را از میان بردارد.
- مقیاس‌پذیری: به توانایی شبکه برای گسترش تعداد اپلیکیشن‌ها و تراکنش‌ها در بازه‌های زمانی مشخص مقیاس‌پذیری گفته می‌شود. اگر قرار باشد عموم مردم ارزهای دیجیتال را به‌طورگسترده بپذیرند، کار با آن‌ها باید به‌اندازه کار با اینترنت امروزی سریع و ارزان و دسترس‌پذیر باشد. با‌این‌همه، پروتکل‌های دیفای ۱.۰ عمدتاً روی بلاک چین‌هایی با ترافیک شبکه سنگین و کارمزد زیاد فعالیت می‌کنند. نتیجه این امر، ارائه سرویس‌هایی کُند و گران‌قیمت است که باعث می‌شود ساده‌ترین کارها نیازمند زمان و هزینه بسیاری باشد و ورود سرمایه‌گذاران و تازه‌واردان به دنیای دیفای را به ایده‌ای دور از ذهن تبدیل کند.
- نقدینگی: نقدینگی مانند خون در رگ هر بازاری برای رشد آن حیاتی است. کمبود نقدینگی پاشنه آشیل پروتکل‌های دیفای ۱.۰ است که سدّ بزرگی دربرابر توسعه بازار ایجاد می‌کند.
- تمرکز: افزایش تمرکززدایی باید هدف اصلی دیفای باشد؛ با‌این‌حال، بسیاری از پروتکل‌ها هنوز این اصل را به‌طورکامل رعایت نمی‌کنند. اگرچه نمی‌توان مزایای متمرکزبودن مانند تصمیم‌گیری و واکنش سریع‌تر درمقابل مشکلات را نادیده گرفت، دنیای کریپتو و دیفای با شعار تمرکززدایی وارد میدان شده‌اند و نهایتاً هیچ پروژه‌ای در این فضا بدون تمرکززدایی نمی‌تواند دوام بیاورد.
- امنیت و حریم خصوصی: صنعت بلاک چین و ارزهای دیجیتال هنوز به بلوغ کامل نرسیده و فعلاً مشغول آزمایش گام‌به‌گام ایده‌ها و اپلیکیشن‌های مختلف است. در‌این‌میان، گاهی آنچه در راستای نوآوری قربانی می‌شود، امنیت و حریم خصوصی کاربر است. حملات سایبری، هک‌ها، راگ پول‌ها (Rug Pull) و سوءاستفاده‌های پروژه‌های جعلی مشکلاتی جدی بر سر راه گسترش دیفای به‌شمار می‌روند. نداشتن آگاهی و دانش درباره شیوه محافظت از دارایی‌ها و کار با قراردادهای هوشمند و استفاده از اوراکل‌های واسط نیز کار را بسیار پیچیده‌تر می‌کند.
بیشتر بخوانید: چطور پروژه‌های راگ پول (RugPull) را شناسایی کنیم؟
- بهره‌وری سرمایه: پروتکل‌های دیفای ۱.۰ عمدتاً دارایی کاربران را به‌طورکامل قفل می‌کنند و به تأمین‌کنندگان نقدینگی اجازه نمی‌دهند مجدداً از دارایی‌ها استفاده کنند. بهینه‌سازی و کارایی سرمایه یکی از نکاتی است که در پروتکل‌های دیفای ۲.۰ در کانون توجه توسعه‌دهندگان قرار گرفته است.
- بهینه‌سازی وام‌ها: کاربران در بسیاری از پروتکل‌های وام‌دهی دیفای ۱.۰ درگیر مشکلاتی همچون وثیقه‌های بیش‌‌ازاندازه و میانگین سود متغیر و ضریب اهرمی بالا در فرایند دریافت و پرداخت وام هستند.
- بهینه‌سازی کشت سود: کِشت سود ابزار شگفت‌انگیزی برای انگیزه‌‌دادن به تأمین‌کنندگان نقدینگی است. احتمال کاهش ارزش دارایی در مدت‌زمان وام‌دهی (معروف به «زیان غیردائمی» (Impermanent Loss) یا ضرر ناپایدار) و موانع تأمین بلندمدت نقدینگی و استفاده‌نکردن کارآمد از سرمایه باعث شده است کاربران دیفای ۱.۰ به بهره‌برداری از این ابزار تمایل چندانی نداشته باشند.
بیشتر بخوانید: زیان غیردائمی چیست؟
مزایا و خطرهای دیفای ۲
دیفای ۲.۰ تلاش می‌کند تا مشکلات یادشده را رفع کند. با‌این‌حال، همان‌طور‌که پیش‌تر تأکید کردیم، دیفای ۲.۰ نمی‌تواند ادعا کند که به تمام مشکلات پروتکل‌های اولیه دیفای رسیدگی کرده است. در این بخش، سعی می‌کنیم به‌طورخلاصه مزیت‌ها و خطرهای موجود در دیفای ۲.۰ را مرور کنیم.
مزایا
- بهره‌برداری بیشتر از سرمایه: دیفای ۲.۰ به‌منظور افزایش بهره‌مندی کاربران از سود بهینه سرمایه شیوه‌های متنوعی را به‌کار می‌گیرد؛ از بیمه‌های مبتنی‌بر قراردادهای هوشمند گرفته تا استراتژی‌های کاهش لیکوئیدشدن. پروژه‌های دیفای ۲.۰ در زنجیره‌هایی همچون سولانا و اولنچ و پالیگان از نقدینگی تأمین‌شده در پروتکل‌های دیگر استفاده و بخشی از سود حاصل از این فرایند را به تأمین‌کننده ارائه می‌کنند.
- کاهش وابستگی به استیبل کوین‌های مبتنی‌بر دلار: دیفای ۱.۰ اساساً بر استیبل کوین‌ها، خصوصاً کوین‌های مبتنی‌بر دلار ایالات متحده، استوار است. در این زمینه، پروتکل‌هایی مانند الکِمیکس و فِی (Fei) و اولیمپوس دائو با نوآوری و خلاقیت توکن‌های بومی خود را به‌کار گرفته‌اند تا دیفای ۲.۰ جایگزین پایدارتری برای استیبل کوین‌ها به بازار عرضه کند.
- تجربه کاربری برتر و مقرون‌به‌صرفه: دیفای ۲.۰ با ارائه تجربه کاربری ارتقایافته و کاهش کارمزد تراکنش، این حوزه را برای پذیرش گسترده‌تر و ورود سرمایه بیشتر آماده می‌کند.
- حسابرسی امنیتی: جوامع متن‌باز و تأمین‌کنندگان بیمه در نسل دوم امور مالی غیرمتمرکز با درنظرگرفتن راهکارهایی برای حسابرسی منظم و مکرر مطمئن می‌شوند که قراردادهای هوشمند در این اپلیکیشن‌ها به‌درستی کار می‌کنند. همچنین، یکی از اهداف این حسابرسی‌ها جبران ضرر کاربرانی است که سرمایه‌شان را از دست داده‌اند.
بیشتر بخوانید: ۳ تهدید در پلتفرم‌های وام‌دهی دیفای که باید بشناسید
خطرها
- چالش با ضعف‌های قراردادهای هوشمند: با وجود پیشرفت روزافزون قراردادهای هوشمند و پروتکل‌های دیفای، بازهم ممکن است با باگ‌ها و ضعف‌های امنیتی و احتمال هک اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز سروکار داشته باشیم. حتی حسابرسی‌های قاعده‌مند هم نمی‌تواند ریسک ناشی از کاستی‌های احتمالی قراردادهای هوشمند را کم کند.
- قانون‌گذاری‌های جدید: اگرچه نمی‌توان نام خطر بر قانون‌گذاری گذاشت، تغییر قوانین و دخالت مقام‌های قانون‌گذار می‌تواند بر سیاست‌های اتخاذشده و سرویس‌های ارائه‌شده پروتکل‌های دیفای تأثیرگذار باشد.
- زیان غیردائمی: پروتکل‌های جدید دیفای تلاش می‌کنند با ارائه خدماتی همچون بیمه زیان غیردائمی، از خطرهای مربوط به استخراج نقدینگی بکاهند؛ اما احتمال وقوع این ضررها یا همان کاهش ارزش دارایی سرمایه‌گذاری‌شده هرگز به صفر نمی‌رسد.
- چالش در هنگام برداشت دارایی: این احتمال وجود دارد که کاربران در هنگام برداشت دارایی خود با مشکلات متعددی روبه‌رو شوند. اگر بنا به هر دلیلی وب‌سایت پروتکل مدنظر از کار افتاد، ممکن است کاربر نتواند دارایی‌های خود را برداشت کند. با آنکه استفاده از مرورگر بلاک چین برای رهگیری قراردادهای هوشمند پروژه می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد، تعامل مستقیم با قراردادهای هوشمند خود به‌تنهایی مستلزم دانش فنی زیادی است که یقیناً همه کاربران را شامل نمی‌شود.
کاربردهای دیفای ۲
پروتکل‌های دیفای ۲.۰ خدمات گسترده‌تری درمقایسهبا پروتکل‌های اولیه دیفای ارائه می‌دهند. در این بخش، تعدادی از این خدمات را باهم مرور می‌کنیم.
وام‌های خود بازپرداخت
با استفاده از مزیت وام‌های خودبازپرداخت (Self-Repaying Loan) در پلتفرم‌های مبتنی‌بر دیفای ۲.۰، می‌توانید در ازای ارائه دارایی‌های دیجیتال وام دریافت کنید و از سودی که از سرمایه‌گذاری وام خود به‌دست می‌آورید، به‌صورت خودکار بدهی وام را بپردازید. در‌این‌بین، افزون‌بر دریافت پاداش استخر نقدینگی از مزایای خودِ وام نیز بهره‌مند می‌شوید.
نقدینگی بین‌زنجیره‌ای
قراردادهای هوشمند در پروتکل‌های جدید دیفای به توزیع نقدینگی در بلاک چین‌های مختلف کمک می‌کنند. بدین‌ترتیب، کمبود نقدینگی در یک شبکه را می‌توان با مبادله دارایی‌های استخرهای نقدینگی یک زنجیره با زنجیره‌های دیگر جبران کرد.
قفل‌نبودن ارزش دارایی‌های سهام‌گذاری‌شده
در نسل اول دیفای، کاربران در ازای سپردن دارایی‌های خود به استخرهای نقدینگی، توکن‌های نقدینگی دریافت می‌کنند که سپس ازطریق استراتژی فارمینگ مجدداً می‌توانند از آن‌ها سود کسب کنند. پروتکل‌های نسل دوم یک گام فراتر می‌روند و به توکن‌های نقدینگی فارمینگ و کشت سود هم اجازه می‌دهند تا به‌عنوان وثیقه عمل کنند یا برای ایجاد توکن‌هایی مانند دای (DAI) به‌کار گرفته شوند. به‌عبارت ساده‌تر، کاربرد و سود توکن‌های نقدینگی در دیفای ۲.۰ بیشتر است.
بیمه قراردادهای هوشمند
اگرچه دیفای با تکیه بر زیرساختی شفاف و متن‌باز کار می‌کند، ارزیابی و تحلیل میزان ریسک پروتکل‌ها می‌تواند برای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد بی‌بهره از تجربه فنی کافی دشوار باشد. راه‌حلی که پروتکل‌های نسل دوم دیفای برای رفع این مشکل اندیشیده‌اند، درنظرگرفتن بیمه برای برخی از قراردادهای هوشمند است. با این کار، پروژه بیمه‌شده به کاربر تضمین می‌دهد که حتی درصورت هک‌شدن قرارداد هوشمند، هم بتواند با پرداخت کارمزد دارایی خود را از پروتکل برداشت کند.
بیمه زیان غیردائمی
زیان غیردائمی هنگامی گریبان سرمایه‌گذار را می‌گیرد که دارایی سرمایه‌گذاری‌شده در استخرهای نقدینگی دچار افت قیمت شود. با‌این‌حال، دیفای ۲.۰ برای کاهش این ضرر نیز که همواره یکی از ریسک‌های جدی در سرمایه‌گذاری دیفای محسوب می‌شود، چاره‌ای اندیشیده است. بسیاری از پروتکل‌ها اکنون از بخشی از کارمزد مبادله توکن در استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند تا سپرده سرمایه‌گذاران را درمقابل ضرر ناپایدار بیمه کنند. بسیاری از اوقات، مدت‌زمان سهام‌گذاری در پرداخت خسارت را نیز بیمه در نظر می‌گیرد. به‌عنوان مثال، در پروتکل بنکور (Bancor) به‌ازای هر یک روز سرمایه‌گذاری، ۱درصد به پوشش بیمه کاربر اضافه و درنهایت، پس از ۱۰۰ روز، کاربر از ۱۰۰درصد پوشش بیمه بهره‌مند می‌شود. بدین‌ترتیب، بنکور با یک تیر دو نشان می‌زند و علاوه‌بر ارائه خدمات بیمه به کاربران، وفاداری آنان و پایداری نقدینگی پلتفرم خود را نیز تضمین می‌کند.
چگونه در دیفای ۲ سرمایه‌گذاری کنیم؟
امور مالی غیرمتمرکز شیوه‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری دراختیار کاربران قرار می‌دهد که ممکن است برای تازه‌واردان در دنیای کریپتو ناآشنا باشد؛ اما اگر با استراتژی‌های معمول سرمایه‌گذاری در این فضا آشنا شوید، کل اکوسیستم دیفای ۲.۰ را می‌توانید بهتر درک کنید. درادامه، برخی از شیوه‌های سرمایه‌گذاری در دیفای ۲.۰ را معرفی می‌کنیم. شایان ذکر است کلیت و چهارچوب کلی بسیاری از این روش‌ها همانند نسخه اولیه دیفای است، با این تفاوت که فرایندها و امنیت و حفظ سرمایه و سیستم پاداش‌دهی به سرمایه‌گذاران درمقایسهبا گذشته بهبود چشمگیری یافته است.
- کشت سود: کشت سود یکی از نوآوری‌های مهم نسل اول دیفای بود که به تأمین نقدینگی کاربران کمک می‌کرد. نسخه‌های جدید پروتکل‌های دیفای با کارآمدترکردن کشت سود، باعث جذب و حفظ سرمایه بیشتری می‌شوند. کشت سود در سری دوم پلتفرم‌های دیفای با افزایش سیاست‌های تشویقی به کاربران اجازه می‌دهد تا از توکن‌های حاصل از سرمایه‌گذاری خود به‌عنوان وثیقه برای وام بهره ببرند.
- سهام‌گذاری: سهام‌گذاری روشی برای کسب درآمد منفعل است و به کاربران زنجیره‌های مبتنی‌بر اثبات سهام کمک می‌کند تا با ارائه دارایی خود، به اعتبارسنج بلاک تبدیل شوند. بدین‌ترتیب با قفل‌کردن دارایی در یک زنجیره، می‌توانید پاداش بلاک به‌دست آورید.
- وام‌دهی: وام‌های خودبازپرداخت که پیش‌تر به آن‌ها اشاره کردیم، فرصت‌هایی طلایی و برابر برای وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان ایجاد می‌کنند. با امکان بازپرداخت وام ازطریق بهره حاصل از دریافت وام، پروتکل‌های دیفای و کشت سود از همیشه جذاب‌تر شده‌اند.
- استخراج نقدینگی: روش تأمین نقدینگی که با عنوان استخراج نقدینگی هم شناخته می‌شود، به دارندگان ارزهای دیجیتال کمک می‌کند تا از راهی آسان سود کسب کنند. فقط کافی است سرمایه‌گذاران مقداری از دارایی‌های دیجیتال خود را به یکی از استخرهای نقدینگی منتقل کنند تا کاربران دیگر بتوانند با آن کوین‌ها مبادلات خود را انجام دهند. با این تراکنش‌های ساده و دوسربُرد، سرمایه‌گذاران از سود کارمزد معاملات بهره‌مند می‌شوند و نقدینگی بیشتری نیز به پروتکل‌ها جذب می‌شود.
- معامله در صرافی‌های غیرمتمرکز: صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) این امکان را به کاربران می‌دهند که تراکنش‌های ارز دیجیتال خود را بدون نیاز به سازمان‌های واسط انجام دهند. این صرافی‌ها به‌‌دلیل ماهیت غیرمتمرکز خدماتی که ارائه می‌دهند، چندان تحت‌تأثیر قوانین و مقررات مناطق جغرافیایی مختلف قرار نمی‌گیرند. علاوه‌بر امکان انجام تراکنش در این صرافی‌ها با کارمزد کمتر، کاربران می‌توانند به خدماتی همچون معاملات مارجین (Margin Trading) و انواع دیگری تراکنش در این پلتفرم‌های غیرمتمرکز دسترسی داشته باشند.
- مشارکت در دائوها: هر فردی که با مبانی دیفای آشنا باشد، به‌احتمال بسیار زیاد با سازمان‌های مستقلی نیز آشناست که زیربنای امور مالی غیرمتمرکز را فراهم می‌کنند. سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید توکن‌های دائوها، به این سازمان‌ها بپیوندند و در مدیریت و حاکمیت آن‌ها ایفای نقش کنند. افزایش تمایل کاربران برای مشارکت مستقیم در این سازمان‌های غیرمتمرکز می‌تواند انگیزه نیرومندی برای یادگیری بیشتر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در نسل دوم دیفای باشد.
پرسش‌های متداول
درادامه، به تعدادی از پرسش‌های رایجی پاسخ می‌دهیم که درباره دیفای ۲ مطرح می‌شوند.
دیفای ۲ چه تفاوتی با دیفای ۱.۰ دارد؟
به‌طورکلی، پروتکل‌های دیفای ۲.۰ با نقدینگی پایدارتر، تمرکززدایی و امنیت بیشتر، سود بهینه‌شده، دائوهای کارآمدتر و ایجاد ارتباط موثر همتابه‌همتا خدمات امور مالی غیرمتمرکز را به سطح جدیدی ارتقا داده‌اند.
دیفای ۲ چه دستاوردی داشته است؟
نسل دوم دیفای عملکردهای متنوع و نوینی به فضای امور مالی غیرمتمرکز اضافه کرده است. استفاده از توکن‌های بومی پروتکل‌ها، کاهش هزینه‌ها، نقدینگی بین‌زنجیره‌ای، وام‌های خودبازپرداخت، حسابرسی‌های منظم‌تر و بیمه دارایی‌های سرمایه‌گذاری‌شده، تنها برخی از نوآوری‌هایی هستند که راه خود را به پروتکل‌های جدید دیفای گشوده‌اند.
چه خطرهایی سرمایه‌گذاران دیفای ۲ را تهدید می‌کند؟
بی‌شک، سرمایه‌گذاری روی هر نوع ابزار مالی با خطرهای ویژه‌ای همراه است و دیفای ۲.۰ نیز از این قاعده مستثنا نیست. مشکلات و باگ‌های فنی احتمالی در قراردادهای هوشمند، قانون‌گذاری‌های متفاوت در مناطق مختلف جغرافیایی، کلاه‌برداری‌هایی همچون راگ پول و سوءاستفاده احتمالی مجرمان از اعتماد سرمایه‌گذاران ناآشنا برخی از خطرهای ورود سرمایه به این حوزه هستند.
آیا دیفای ۲ به حوزه مشخصی محدود است؟
خیر، ردپای نسل جدید دیفای را می‌توان در تقریباً تمام صنایع مبتنی‌بر فناوری بلاک چین مشاهده کرد. حوزه‌هایی مانند کشت سود، خدمات وام‌دهی، استخرهای نقدینگی، سهام‌گذاری، مشارکت در دائوها، معاملات غیرمتمرکز و گیمینگ (گیم‌فای) از مزایای پروتکل‌های جدید دیفای برخوردار می‌شوند.
جمع‌بندی
نسل جدید دیفای تلاش می‌کند موانع ورود کاربران و سرمایه‌گذاران را از سر راه بردارد تا با پذیرش گسترده‌تر، راه پیشرفت و توسعه را سریع‌تر طی کند. با‌این‌حال، اگرچه تا به این‌جا با پروژه‌های پرقدرت بسیاری در حوزه دیفای ۲ روبه‌رو بوده‌ایم، هنوز می‌توانیم بگوییم بسیاری از امکانات در امور مالی غیرمتمرکز به‌طورکامل شکوفا نشده‌اند و بسیاری از سرمایه‌گذاران همچنان با فرصت‌های نهفته در این حوزه آشنا نیستند و بار ساده‌سازی و تسهیل فرایندهای دیفای، خصوصاً برای کاربران جدید، بر دوش توسعه‌دهندگان است.
دیفای ۲ که نسل دوم امور مالی غیرمتمرکز محسوب می‌شود، به نقطه عطفی در ارائه خدمات مالی مبتنی‌بر بلاک چین تبدیل شده است. با‌این‌همه، این مرحله فقط یکی از گام‌ها در روند تکامل فضای دیفای به‌شمار می‌رود و در آینده این احتمال وجود دارد که نسل‌های بعدی دیفای در مسیر متفاوتی شکل بگیرند. قدر مسلم تنها با گذشت زمان و عبور از مراحل ابتدایی می‌توانیم شاهد کارایی حقیقی این اقتصاد مبتنی‌بر فناوری بلاک چین باشیم.
