به گزارش اکسران: در سال ۲۰۲۱، فروش توکن‌های غیرمثلی (NFT) شاهد رشد شگفت‌انگیز ۲۱,۰۰۰درصدی بود و در‌این‌میان، چند پروژه انگشت‌شمار توانستند گوی سبقت را از بقیه بربایند. مجموعه میمون‌های بی‌حوصله یا همان بورد ایپ یات کلاب (BAYC) یکی از مجموعه‌هایی بود که همچون بمب صدا کرد و توجه بسیاری را حتی خارج از فضای بلاک چین به خود جلب کرد. افراد مشهوری همچون نیمار، شکیل اونیل، پاریس هیلتون و جاستین بیبر صدهاهزار دلار برای خرید این توکن‌ها پرداختند و از آنها به‌عنوان تصویر پروفایل در شبکه‌های اجتماعی خود استفاده کردند. بااینحال، سازندگان این میمون‌های بی‌حوصله به این حد از شهرت و موفقیت بسنده نکرده‌اند و در فکر ایجاد دنیایی متاورسی با نام آدرساید یا جهانی دیگر برای این شخصیت‌ها هستند.
بیشتر بخوانید: بورد ایپ یات کلاب چیست؟
یکی از انتقادهایی که همواره از توکن‌های غیرمثلی می‌شود، موضوع بی‌استفاده‌بودن آنها خارج از پلتفرم‌های معاملاتی NFT است. یوگا لبز (Yuga Labs)، شرکت سازنده مجموعه بورد ایپ، برای رفع این مشکل از برنامه‌ها و ایردراپ‌های متعددی استفاده کرده است که مهم‌ترین آنها را می‌توان عرضه توکن بومی ایپ کوین (ApeCoin) دانست؛ اما موضوع جدیدی که می‌تواند ماهیت کاربردی کاملاً نوینی را به توکن‌های غیرمثلی یوگا لبز ببخشد، ورود این دارایی‌ها به مباحث متاورسی است.
در این مطلب، نگاهی دقیق‌تر به دنیای متاورسی ایپ‌ها و خالقان آنها خواهیم انداخت و درباره مفاهیم جدید این حوزه توضیحاتی ارائه خواهیم داد و شما را با داستان پرحاشیه عرضه توکن‌های آدرساید و شیوه خرید آنها نیز آشنا خواهیم کرد؛ پس تا پایان این مطلب ما را همراهی کنید.
آدرساید (Otherside) چیست؟
جهان متاورسی آدرساید بزرگ‌ترین پروژه شکل‌گرفته بر بستر اکوسیستم بورد ایپ یات کلاب است و قصد دارد تعامل کاربران با توکن‌های غیرمثلی را به سطح جدیدی ارتقا دهد. آدرساید اساساً بازی آنلاین نقش‌آفرینی است که با تعداد زیادی بازیکن انجام می‌شود. در این بازی، مالکان NFT می‌توانند از توکن‌های خود برای جست‌وجو در جهان‌های مجازی و حل معماها و حتی کسب پاداش استفاده کنند.
تیم سازنده آدرساید این پروژه را ترکیبی از بازی‌های مولتی‌پلیرِ نقش‌آفرینی آنلاین (MMORPG) با جهان‌های مجازی مبتنی‌بر وب ۳.۰ توصیف می‌کند. اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم، آدرساید را می‌توانید جهانی مجازی تصور کنید که بازیکنان می‌توانند در آن صاحب زمین شوند و توکن‌های NFT خود را به شخصیت‌ها و آواتارهایی قابل‌بازی تبدیل و درکنار بیش از ۱۰,۰۰۰ نفر بازیکن دیگر هم‌زمان بازی کنند. همچنین، این جهان مجازی به کاربران اجازه می‌دهد بین متاورس‌های مختلف رفت‌وآمد کنند.
بیشتر بخوانید: وب ۳.۰ چیست؟ چگونه روی نسل بعدی اینترنت سرمایه‌گذاری کنیم؟
پروژه آدرساید به‌غیر از بورد ایپ یات کلاب، شامل مجموعه‌های NFT دیگری همچون کول کتس (Cool Cats) و ورلد آف ویمن (World of Women) و کریپتادز (CrypToadz) نیز می‌شود. از این نظر، می‌توانیم متاورس آدرساید را نوعی بازی جهان‌باز بدانیم که در آن کاربران می‌توانند زمین بخرند و با اکوسیستم‌های مختلف در تعامل داشته باشند و با موجودات منحصربه‌فرد این اکوسیستم‌ها بازی کنند.
یوگا لبز هنوز اطلاعات زیادی از نحوه عملکرد این بازی اعلام نکرده است؛ اما برخی از موضوعاتی را که تیم سازنده تاکنون توضیح داده‌اند، می‌توانیم در فهرست زیر بگنجانیم:
- ویژگی‌های مولتی‌پلیر آدرساید از فناوری ام‌دو (M2) شرکت متاورس ایمپبراببل (Improbable) استفاده می‌کند.
- آدرساید شامل ویژگی چت صوتی خواهد بود.
- تیم سازنده امیدوار است بتواند مشکلات مربوط به پهنای باند و رِندرینگ (پردازش گرافیکی صحنه‌ها) را با استفاده از یادگیری ماشینی (Machine Learning) حل کند.
- آدرساید می‌تواند در هر ثانیه بیش از یک‌میلیارد عملیات را پردازش کند.
- این پروژه از «هوش مصنوعی و فیزیکی پیشرفته» برای ایجاد گیم‌پلی جذاب و چندبُعدی استفاده خواهد کرد.
اگر این اطلاعات در نظر شما بیش‌ازحد کلی و عمومی به‌نظر می‌رسند، به این دلیل است که تاکنون هیچ داده تخصصی درخصوص زیربنا یا فناوری این جهان متاورسی منتشر نشده است. پروژه آدرساید مستقیماً به اکوسیستم ایپ‌کوین (ApeCoin) گره خورده و تنها راه مشارکت در آدرساید خرید توکن‌های غیرمثلی با استفاده از توکن‌های APE است. به‌زودی، هرآنچه در فروش اولیه و مستقیمِ اکوسیستم آدرساید می‌خرید، فقط با توکن APE می‌توانید بهایش را بپردازید. نکته دیگر اینکه اوپن‌سی هم برای خریدوفروش در بازار ثانویه این توکن را می‌پذیرد.
تاریخچه و سازندگان آدرساید
اولین مواجه فضای NFT با آدرساید ارائه تبلیغاتی مختصری بود که یوگا لبز، شرکت سازنده بورد ایپ، اواسط مارس۲۰۲۲ (اواخر اسفند ۱۴۰۰) منتشر و سرمایه‌گذاران را به مشارکت در ایجاد این جهان متاورسی جدید دعوت کرد. در این معرفی کوتاه، یوگا لبز از علاقه خود برای ایجاد چیزی صحبت کرده بود که می‌تواند جهان بورد ایپ یات کلاب را گسترش دهد و برای این منظور از اعضای جامعه NFT و البته افرادی که از عرضه اولیه بورد ایپ جا مانده‌اند، دعوت می‌کرد تا به این پروژه بپیوندند.
در ابتدا، یکی از هم‌بنیان‌گذاران مجموعه بورد ایپ با نام مستعار گارگامل (Gargamel) محتوای این تبلیغ را رد کرد و آن را نسخه‌ای قدیمی از تبلیغی دانست که نه او و نه یکی دیگر از هم‌بنیان‌گذاران BAYC با نام مستعار گوردون (Gordon) هرگز ندیده‌اند. بااینحال، اندکی بعد این تیم در وب‌سایت رسمی آدرساید شایعه ایجاد جهان متاورسی جدید را تأیید کرد.
خالق ایده میمون‌های بی‌حوصله BAYC شرکت یوگا لبز و چهار بنیان‌گذار اصلی آن هستند؛ اما سکان آدرساید صرفاً در دست یوگا لبز نیست. یکی از پشتیبانان مهم آدرساید شرکت سرمایه‌گذاری اندرسون هوروویتز (Andreessen Horowitz) است که در تأمین سرمایه کمک بسیاری به یوگا لبز کرده است. در جریان این جمع‌آوری سرمایه، کریس لیونز (Chris Lyons)، یکی از اعضای هیئت‌مدیره شرکت اندرسون هوروویتز، نیز به یوگا لبز پیوست.
برخی دیگر از مهره‌های اصلی ایجاد این جهان متاورسی آنیموکا برندز (Animoca Brands) و ایمپراببل و دائوی ایپ‌کوین (ApeCoin DAO) هستند. آنیموکا برندز شرکت سرمایه‌گذاری هنگ‌کنگی و تولیدکننده نرم‌افزارهای بازی است که در ساخت آدرساید مشارکت می‌کند. جالب است بدانید آنیموکا ساخت بازی متاورسی بسیار محبوب سندباکس (The Sandbox) را هم در کارنامه دارد؛ از‌این‌رو، می‌توان آن را یکی از بازیگران اصلی صنعت متاورس دانست. ایمپراببل هم شرکت بریتانیایی فعال در حوزه فناوری متاورس است که تلاش می‌کند روش‌های جدیدی برای ایجاد و افزودن ارزش به جهان‌های مجازی به‌هم‌پیوسته بیابد.
از‌‌آن‌‌جا‌‌که این بازی مولتی‌پلیر و متاورسی مستقیماً به ایپ‌کوین متکی بوده، بدیهی است که سازنده این توکن، یعنی دائوی ایپ‌کوین، هم یکی از نقشهای اصلی را در روند ساخت آدرساید ایفا می‌کند. گفتنی است ایپ‌کوین اخیراً شاهد گسترش چشمگیری بوده است و پلتفرم معاملاتی NFT اوپن‌سی (OpenSea) به‌همراه چندین پلتفرم توکن‌های غیرمثلی دیگر، این ارز دیجیتال را می‌پذیرند.
ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که دائوی ایپ‌کوین به‌طورکلی به‌دنبال گسترش هرچه‌بیشتر جامعه توکن ایپ است؛ یعنی طرحی که دنیای آدرساید را هم شامل می‌شود. در فهرست اعضای این سازمان مستقل غیرمتمرکز، افراد مشهوری ازجمله الکسیس اوهانیان (Alexis Ohanian)، هم‌بنیان‌گذار ردیت، ایمی وو (Amy Wu)، مدیر شرکت سرمایه‌گذاری و بازی اف‌تی‌ایکس (FTX)، ماریا باجوا (Maaria Bajwa)، مدیر شرکت سرمایه‌گذاری سوند ونچرز (Sound Ventures)، یات سیو (Yat Siu)، هم‌بنیان‌گذار و مدیر اجرایی آنیموکا برندز و دین استاین‌بک (Dean Steinbeck)، مدیرعامل هورایزن لبز (Horizen Labs) نیز به‌چشم می‌خورد.
آدردید (Otherdeeds) و کوداس (Kodas) چیست؟
آدردیدها قطعات زمین دیجیتالی در پلتفرم آدرساید هستند. این توکن‌های غیرمثلی پویا در قالب یک مجموعه ایجاد شده‌اند و شامل تمام عناصر موردنیاز در آدرساید می‌شوند. هر آدردید با مجموعه‌ای از منابع همراه است و برخی آدردیدها شامل یک کودا هم می‌شوند که در‌ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
هر قطعه زمین در آدرساید حداکثر چهار منبع تجدیدپذیر دارد و کاربران می‌توانند از این منابع برداشت و از آنها در فرایند بازی استفاده کنند. برخی از این منابع ارزشمندتر و کمیاب‌تر هستند. این منابع شامل آنیما (برای کاوش‌کردن)، فلز، سنگ و چوب می‌شوند. همچنین، زمین‌های آدرساید از پنج نوع خاک یا رسوب ساخته شده‌اند. بد نیست بدانید هرکدام از این مواد در سطوح مشخصی طبقه‌بندی می‌شوند:
- بایوجنیک سوامپ (Biogenic Swamp) در سطح ۵ برای دارندگان توکن‌های BAYC (این نوع زمین جزو مناطق نادر در آدرساید محسوب می‌شوند و محیط‌های گوناگونی را با ویژگی‌های متفاوت و خاصی در‌اختیار مالکان قرار می‌دهند).
- کِمیکال گو (Chemical Goo) در سطح ۴ صرفاً برای دارندگان توکن‌های BAYC
- رِینبو اَتموس (Rainbow Atmos) در سطح ۳
- کازمیک دریم (Cosmic Dream) در سطح ۲
- اینفینیت اِکسپَنس (Infinite Expanse) در سطح ۱
آدردیدها در ۳۰آوریل۲۰۲۲ (۱۰اردیبهشت۱۴۰۱) عرضه و ویژگی‌های این توکن‌ها یک روز بعد از عرضه در ۱می مشخص شدند. این ویژگی‌ها شامل محیط‌ها، جنس زمین‌ها، منابع مناطق گوناگون و رده‌بندی آن و برخی مصنوعات و کوداها هستند. هرکدام از این ویژگی‌ها کاربردهای متنوعی دارند. درحالحاضر، هیچ محتوایی درباره نقش محیط‌ها و مناطق در توسعه آدرساید وجود ندارد.
آدردیدها در قالب ۵۵,۰۰۰ قطعه زمین و به‌صورت عمومی برای فروش گذاشته شدند. گفتنی است کل مجموعه آدردید ۱۰۰,۰۰۰ واحد است که ۴۵,۰۰۰ توکن آن تنها برای دارندگان توکن‌های غیرمثلی بورد ایپ و کارمندان و شرکای یوگا لبز کنار گذاشته شده است.
یوگا لبز به‌جای ارائه نمایشی ایستا از یک قطعه زمین، آدردیدها را بهشکلی طراحی کرده است که همراه با عملکرد کاربران در بازی تکامل پیدا کنند. با تمام این اوصاف، گفته می‌شود که قابلیت واقعی آدردیدها، تنها با گذر زمان بهتر مشخص می‌شود؛ مسئله‌ای که بر مرموزبودن این قطعه زمین‌های دیجیتالی می‌افزاید.
حال کودا چیست؟ درحالحاضر، اطلاعات دقیقی از ماهیت این موجودات عجیب نمی‌دانیم! کوداها در اکوسیستم‌هایی که آدردیدها شکل می‌دهند، زندگی می‌کنند. به‌گفته یوگا لبز، کوداها «ما را به‌سمت آدرساید بردند». البته بر‌اساس حدس‌وگمان‌ها، این موجودات عجیب‌وغریب منشأیی کیهانی دارند و ظاهراً با آغاز انفجار بزرگ (Big Bang) و تحت‌تأثیر انرژی کیهانی متولد شده‌اند.
یوگا لبز هنوز عامدانه و برای ایجاد هیجان بیشتر میان مخاطبان از اسرار کوداها پرده برنداشته است و کاربران فعلاً قرار نیست بدانند کوداها چه هستند یا چرا وجود دارند. ما فقط در این حد می‌دانیم که کوداها ارتباط و اتصال بسیار مهمی با زمین‌های آدرساید دارند. یوگا لبز همچنین اعلام کرده است هر فردی که با یک کودا روبه‌رو می‌شود، باید مراقب باشد. آنها می‌گویند:
نمی‌دانیم چرا آنها ما را به این‌جا آورده‌اند یا چه ارتباطی با این زمین دارند؛ اما اگر به‌اندازه‌ای خوش‌اقبال بودید که با یک کودا ملاقات کردید، با احتیاط گام بردارید.
در تصویر زیر، تفکیک کاملی از نحوه فهرست‌بندی آیتم‌ها در آدردیدها را مشاهده می‌کنید.
درکنار فروش اولیه زمین در آدرساید که موجودیت کوداها را فاش کرد، یوگا لبز نمایشی بصری در قالب نقشهای تعاملی از این بازی که به‌زودی عرضه خواهد شد، ارائه کرده است. کاربران با استفاده از این نقشه می‌توانند جهان باز این بازی را بهتر کشف کنند.
توکن‌های غیرمثلی و خرید زمین در آدرساید
توکن‌های غیرمثلی آدرساید عرضه شده‌اند و اکنون در سراسر اکوسیستم NFT معامله می‌شوند. باوجوداین، اولین عرضه این توکن‌ها چندان رضایت‌بخش پیش نرفت. در این بخش، به‌سراغ داستان عرضه اولیه و پرماجرای این توکن‌ها خواهیم رفت و سپس به فرصت‌هایی اشاره خواهیم کرد که درحالحاضر برای خرید این توکن‌ها وجود دارند.
سازوکار اولین عرضه آدردیدها
در ابتدا، قرار بود توکن‌های آدردید با روش مزایده هلندی (Dutch auction) به حراج گذاشته شوند. مزایده هلندی عموماً به نوعی از حراجی‌ها گفته می‌شود که در آن قیمت دارایی‌ها از بیشترین میزان شروع و به‌تدریج کاهش پیدا می‌کند. این روش سعی می‌کند جلو تلاش هم‌زمان تعداد زیادی خریدار برای دریافت NFTها و افزایش نجومی کارمزد گس را بگیرد. با‌توجه‌به انتقادهایی که از ناکارآمدی این روش در سایر عرضه‌های توکن غیرمثلی شده بود، یوگا لبز تصمیم گرفت آدردیدها را به‌صورت موجی منتشر کند. بدین‌ترتیب، هربار تعداد محدودی توکن عرضه می‌شد و هر کاربر سقف خرید مشخصی داشت.
بااینحال، جالب است بدانید که شهرت و محبوبیت توکن‌های آدردید به‌اندازه‌ای زیاد بود که حتی این راهکار هم مؤثر واقع نشد و ترس ازدست‌دادن (فومو) باعث شد خریداران توکن‌ها را با بیشترین قیمت بخرند. فقط در مدت ۲۴ ساعت، بیش از ۵۶۰میلیون دلار برای خرید این توکن‌های غیرمثلی پرداخته شد. قیمت گس اتریوم نیز به‌شکل سرسام‌آوری رشد کرد و باعث وضعیتی شد که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
بیشتر بخوانید: فومو (FOMO) در بازار چیست و چگونه گرفتار آن نشویم؟
در‌این‌میان، شیوه توزیع آدردیدها هم فرمول خاص خود را داشت و برای دارندگان توکن‌های بورد ایپ امتیاز ویژه‌ای در نظر گرفته شد. در تصویر زیر، می‌توانید برخی جزئیات توزیع توکن آدردید را مطالعه کنید.
هزینه توکن‌های آدردید
در زمان عرضه، هرکدام از توکن‌های آدردید ۳۰۵ ایپ قیمت داشتند و هر ایپ در آن زمان حدود ۲۰ دلار معامله می‌شد. بدین‌ترتیب، قیمت هر آدردید در اولین عرضه توکن آدرساید حدود ۶,۱۰۰ دلار برآورد می‌شد. بااینحال، همان‌طور‌که در بخش پیش اشاره کردیم، حتی این قیمت گزاف هم مانع خرید توکن‌های یادشده نشد.
در‌این‌میان، فقط سرمایه‌گذارانی که ده‌هاهزار دلار ارز دیجیتال آماده داشتند، توانستند در این مزایده شرکت کنند و افراد بسیاری بیش از یک یا دو اتر (مبلغی بین ۳,۰۰۰ تا ۵,۰۰۰ دلار) بر سر تراکنش‌های ناکام از دست دادند. با‌این‌همه، جنون آدردیدها فروکش نکرد و قیمت این توکن‌ها در بازارهای ثانویه به بیش از ۱۱,۰۰۰ دلار رسید. گفتنی است این اتفاق سبب شد یوگا لبز هم در بیانیه‌ای تمایل خود را به ایجاد زنجیره‌ای بومی برای ایپ‌کوین نشان دهد تا از بار ترافیکی ایجادشده روی زنجیره اتریوم کاسته شود.
مجوز دریافت آدردید
موضوع دیگری که درباره این توکن‌های پرهیاهو باید بدانیم، مجوز کاربران برای دریافت و مالکیت آن‌هاست. طی نوعی توافق‌نامه حقوقی (Licensing) که در وب‌سایت آدرساید منتشر شده است، کاربر پس از خرید NFT آدردید مالک تمام حقوق شخصی توکن است و می‌تواند آن را آزادانه بفروشد یا انتقال دهد؛ اما خریداران درقبال مالکیت معنوی توکن خود هیچ حقی ندارند.
همچنین، دارندگان توکن نمی‌توانند از آن استفاده تبلیغاتی کنند یا بهشکلی غیر از فروش، از آن برای برندسازی و کسب درآمد شخصی بهره ببرند. این مسئله هم البته حواشی متعددی ایجاد کرده است؛ زیرا امکان برندسازی با استفاده از توکن‌های بورد ایپ یات کلاب یکی از عوامل استقبال گسترده از این مجموعه بود.
در وب‌سایت آدرساید، توافق‌نامه مشخصی هم برای کوداها وجود دارد. در این توافق‌نامه، از کودا به‌عنوان توکن غیرمثلی و منحصربه‌فرد روی بلاک چین اتریوم نام برده شده است. جالب‌تر اینکه مجوز استفاده غیرتجاری از کودا ابطال‌شدنی است؛ یعنی یوگا لبز هر زمان که بخواهد، می‌تواند مجوز دارندگان این توکن‌ها را باطل کند. اگرچه چنین اتفاقی بعید به‌نظر می‌رسد، همین بند به‌تنهایی بسیاری از خریداران این توکن‌ها را برآشفته کرده است.
مهم‌ترین نکته‌ای که ما به‌عنوان کاربران ایرانی باید از آن آگاه باشیم، ممنوعیت انتقال یا فروش کوداها به کشورهای تحت تحریم‌های بین‌المللی است. همان‌طور‌که می‌دانید، ایران یکی از کشورهای تحت تحریم محسوب می‌شود. نباید فراموش کنیم که اوپن‌سی و متامسک هم اخیراً دسترسی کاربران ایرانی را به خدمات خود محدود کرده‌اند و احتمال ممنوعیت پروژه آدرساید هم چندان دور از انتظار نیست. همین مسئله ناقض یکی از اصول بنیادین وب ۳.۰ است؛ پدیده‌ای که بر تمرکززدایی و حذف واسطه‌ها تکیه زده است.
جمع‌بندی
در این مقاله، درباره برخی از جزئیات جهان متاورسی آدرساید، جدیدترین و پرسروصداترین پروژه یوگا لبز، توضیحاتی ارائه دادیم، به تاریخچه و پشتیبانان این پروژه نگاهی انداختیم، به برخی از مفاهیم پیچیده این جهان متاورسی ازجمله آدردید و کودا اشاره و ماجرای عرضه توکن‌های غیرمثلی آدرساید را به‌اختصار تعریف کردیم.
با‌توجه‌به موفقیت‌های پیشین یوگا لبز در صنعت توکن‌های غیرمثلی، می‌توانیم منتظر ابعاد بالقوه جدیدی باشیم که آدرساید می‌تواند به دنیای توکن‌های غیرمثلی و بازی‌های بلاک چینی ببخشد. در‌این‌بین، رمزآلودبودن بسیاری از مفاهیم این جهان نظیر کوداها، احتمالات و ظرفیت‌های این دنیای متاورسی عجیب را بسیاربیشتر می‌کند.
نکته دیگر اینکه با‌توجه‌به جلب همکاری دو شرکت برجسته در حوزه متاورس همچون آنیموکا برندز و ایمپراببل که با سرمایه شرکت آندرسون هوروویتز ترکیب شده است، یوگا لبز این بار قدرتمندتر از همیشه به‌نظر می‌رسد. با‌این‌همه، برای سنجش نهایی میزان موفقیت قابلیت‌های پیچیده متاورس آدرساید، هنوز باید منتظر راه‌اندازی رسمی این جهان متاورسی باشیم.
