به گزارش اکسران : جهان به‌سمت تمرکززدایی پیش می‌رود و هر‌روز بر محبوبیت پلتفرم‌های ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری غیرمتمرکز داده‌ها افزوده می‌شود. در‌حالی‌که ذخیره‌سازی متمرکز داده در یک سرور می‌تواند موجب ممیزی یا به‌خطر‌افتادن آن شود، اشتراک‌گذاری غیرمتمرکز تضمین‌کننده امنیت و حفظ یکپارچگی اطلاعات است.
در چند سال اخیر، فناوری بلاک چین به همراهی شایسته برای پلتفرم‌های اشتراک‌گذاری غیرمتمرکز تبدیل شده است. شرکت‌های بلاک چینی با ارائه پاداش‌هایی در قالب توکن به مشارکت‌کنندگان، کمک فراوانی به توسعه و بهبود خدمات اشتراک‌گذاری فایل‌ها به‌صورت غیرمتمرکز کرده‌اند.
در این مقاله، قصد داریم با استفاده از مطلب وب‌سایت کوین‌مارکت‌کپ (Coinmarketcap)، به پلتفرم‌های اشتراک فایل و ذخیره‌سازی غیرمتمرکز داده‌ها نگاهی بیندازیم و جزئیات بیشتری ازجمله نحوه عملکرد و کاربرد و توکنومیک آن‌ها را بررسی کنیم. پس با ما همراه باشید تا با بهترین پلتفرم‌های غیرمتمرکز ذخیره‌سازی و اشتراک فایل آشنا شوید.
فایل‌کوین
فایل‌کوین (Filecoin) شبکه‌ای همتابههمتا برای ذخیره‌سازی فایل‌هاست که از فناوری بلاک چین به‌منظور ایجاد انگیزه برای ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی استفاده می‌کند. فایل‌کوین بازاری باز و غیرمتمرکز ایجاد کرده است که در آن کاربران برای ذخیره فایل‌هایشان هزینه‌ای پرداخت می‌کنند و ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی نیز در ازای امکاناتی که ارائه می‌دهند، توکن فایل‌کوین (FIL) را به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند. ثبت فرایند ذخیره‌سازی داده روی بلاک چین شبکه فایل‌کوین را به بازاری شفاف و منصفانه برای نگه‌داری فایل تبدیل کرده است.
فایل‌کوین چگونه کار می‌کند؟
فایل‌کوین شبکه‌ای توزیع‌شده و همتابههمتا محسوب می‌شود که از نودها و ارائه‌دهنده‌های خدمات ذخیره‌سازی تشکیل شده است. درحقیقت، نودهای فایل‌کوین یا همان کلاینت‌های فایل‌کوین شبکه بلاک چینی این پلتفرم را همگام‌سازی و پیام‌ها را در هر بلاک تأیید می‌کنند. نودها عملیات ذخیره‌سازی و بازیابی فایل را به ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی پیشنهاد می‌دهند و هزینه اجرای آن‌ها را می‌پردازند. ارائه‌دهندگان ذخیره‌سازی فایل‌کوین نیز هر ۳۰ ثانیه این تبادلات را انجام می‌دهند و بلاک‌های جدیدی را برای بلاک چین استخراج و در ازای این فرایند توکن FIL را به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند.
بیشتر بخوانید: نود یا گره (Node) چیست؟
قراردادها در فایل‌کوین به دو دسته معاملات ذخیره‌سازی و معاملات بازیابی تقسیم می‌شوند. قراردادهای ذخیره‌سازی قراردادهایی برای ذخیره داده‌ها هستند. هنگام پذیرش چنین معامله‌ای، ارائه‌دهنده خدمات ذخیره‌سازی باید مکرراً به بلاک چین سیگنال دهد که داده‌ها در حال ذخیره‌شده هستند تا بتواند پاداش‌های FIL را دریافت کند؛ وگرنه پاداش ارائه‌دهنده ممکن است کاهش پیدا کند.
معاملات بازیابی نیز معاملاتی برای دریافت و استخراج داده‌ها از ارائه‌دهندگان ذخیره‌سازی هستند. ارائه‌دهندگان خدمات بازیابی می‌توانند درصورت تمایل خدمات ذخیره‌سازی را هم ارائه کنند. ناگفته نماند ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی از الگوریتم‌های اثبات تکثیر (Proof of Replication) و اثبات فضازمان (Proof of Spacetime) برای اثبات ذخیره داده‌ها استفاده می‌کنند.
کاربردهای فایل‌کوین
فایل‌کوین بازاری آزاد با قیمت‌گذاری رقابتی برای ذخیره‌سازی داده ایجاد کرده است. به‌دلیل کم‌بودن موانع ورود به این بازار، هر‌کسی می‌تواند در اکوسیستم این شبکه مشارکت کند. قیمت‌ها بر‌اساس پویایی بازار در این پلتفرم تعیین می‌شود. علاوه‌بر‌این، ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی در فایل‌کوین می‌توانند برای جلب اطمینان و ترغیب مشتریان با ثبت سوابقشان برای کاربران انگیزه ایجاد کنند.
فایل‌کوین دربرابر سانسور مقاوم است و زمانی‌که به توزیع محتوا بین تعداد زیادی از کاربران نیاز باشد، می‌تواند خود را با میزان تقاضای بازار تنظیم کند. همچنین، مکانیسم اجماع موجود در این بلاک چین برخلاف بلاک چین‌های مبتنی‌بر اثبات کار اثرهای زیست‌محیطی ندارد. در‌مقایسه‌با ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی سنتی مانند گوگل یا آمازون، فایل‌کوین چند مزیت مهم دارد که عبارت‌اند از:
- قیمت‌گذاری رقابتی و پویا
- ذخیره‌سازی غیرمتمرکز و اطمینان به شبکه به‌واسطه وجود بلاک چین
- برنامه‌ها می‌توانند ازطریق یک API (رابط کاربری نرم‌افزار) به همه ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی دسترسی داشته باشند.
- موانع کم برای ورود ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی
- مقاوم دربرابر سانسور
توکنومیک فایل‌کوین
فایل‌کوین ۲میلیارد توکن FIL دارد. FIL برای شرکت در اکوسیستم فایل‌کوین و پرداخت هزینه به ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی و پرداخت به ارائه‌دهندگان بازیابی بابت خدماتشان استفاده می‌شود. توزیع توکن FIL بدین‌شرح است:
- پاداش‌ها: ۷۰درصد
- پروتکل لبز (Protocol Labs): ۱۰.۵درصد
- تیم پروتکل لبز: ۴.۵درصد
- بنیاد فایل‌کوین (Filecoin Foundation): ۵درصد
- توسعه اکوسیستم: ۲.۵درصد
بولیت
بولیت (Bullit) یکی از سرویس‌های اشتراک فایل است که امکان رمزنگاری و ارسال فایل‌ها را فراهم می‌کند و با استفاده از بلاک چین و توکنهای غیرمثلی (NFT)، حریم خصوصی را افزایش می‌دهد. بولیت‌ها نوعی از فایل‌های رمزنگاری‌شده هستند که می‌توانند حاوی هر نوع و مقداری از محتوا باشند و به‌گونه‌ای رمزنگاری شوند که فقط گیرنده مدنظر بتواند آن را بازگشایی کند. بولیت قصد دارد در آینده، تراکنش‌ها را روی بلاک چین ثبت و فایل‌های ثبت‌شده را به NFT تبدیل کند تا بتواند امکان حفظ حداکثری حریم خصوصی و کنترل را دراختیار داشته باشد.
بولیت چگونه کار می کند؟
سیستم بولیت فایل‌های بولیت را به‌صورت آفلاین تولید می‌کند و آن‌ها را ازطریق ایمیل و سرویس‌های پیام‌رسان و USB می‌توان جابه‌جا کرد و به‌اشتراک گذاشت. بولیت‌ها می‌توانند حاوی هر نوع اطلاعاتی مانند طرح تجاری، فایل صوتی، اطلاعات مالی، فایل ویدئویی، داده‌های حفاظت از کودک، داده‌های مراقبت‌های بهداشتی و اسناد حقوقی باشند.
ازآنجاکه فایل‌های بولیت رمزگذاری شده‌اند، گیرنده تنها پس از تکمیل احراز هویت دو‌مرحله‌ای، می‌تواند آن‌ها را به‌صورت آفلاین و با برنامه‌ای مشخص و تأییدشده باز کند. سیستم بولیت به‌صورت منبع‌باز و عمومی است. در‌حال‌حاضر، بولیت به‌‌طورمتمرکز فعالیت می‌کند؛ اما توسعه‌دهندگان آن برنامه‌هایی برای غیرمتمرکز‌کردن این پلتفرم دارند؛ به‌همین‌دلیل، در فهرست بهترین پلتفرم‌های غیرمتمرکز آورده شده است. همچنین، این شرکت قصد دارد بولیت‌ها را به‌عنوان NFT برای افزایش حریم خصوصی و کنترل کاربر ارائه دهد.
زمانی‌که در پلتفرم بولیت فایلی یکپارچه برای صاحب محتوا ساخته می‌شود، فقط صاحب محتوا و گیرندگان تعیین‌شده می‌توانند محتوا را مشاهده کنند؛ بنابراین، این پلتفرم حریم خصوصی و کنترل کامل را دراختیار مالک محتوا قرار می‌دهد. هر کاربر و فایل یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی دارد. کلیدها در جایی ذخیره نمی‌شوند و تنها میان سیستم و کاربر و کد قسمت می‌شوند.
کاربردهای بولیت
از بولیت می‌توان در این مشاغل مختلف استفاده کرد:
- مراکز حقوقی و مالی و بیمه‌ای: حفظ محرمانگی میان شرکت و مشتری.
- شرکت‌ها و صنایع مخابراتی: استفاده به‌عنوان راه‌حل نرم‌افزاری و پل ارتباطی میان سازمان‌ها و مشتریان.
- مراقبت‌های بهداشتی: بولیت با قوانین HIPAA یا مقررات حفظ اسرار بیماران منطبق است و می‌تواند سوابقی از دسترسی‌ها به اطلاعات بیماران را ارائه کند.
- دولت‌ها: بولیت با معماری ایمن و رمزنگاری بسیار قوی‌اش می‌تواند برای ارتباطات در بخش عمومی دولت‌ها استفاده شود.
بولیت امکان انتقال امن فایل و ذخیره‌سازی داده‌ها و ایمیل‌ها را فراهم می‌کند. درحقیقت، می‌توان از آن به‌عنوان مدرک تغییرناپذیری داده و گواهی باز‌شدن فایل و اثبات قابل‌پذیرش‌بودن داده‌ها استفاده کرد. بولیت می‌تواند این موضوع را نیز ردیابی کند که چه کسی محتوا را در چه زمانی و کجا مشاهده می‌کند.
ویژگی‌های بولیت
پلتفرم بولیت ویژگی‌های متنوعی دارند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- رمزگذاری و رمزگشایی: کاربران می‌توانند هر نوع فایلی را آپلود و آن را به فایل بولیت تبدیل و سپس بولیت را برای رمزگشایی و مشاهده محتوای آن آپلود کنند.
- شرایط و ضوابط: کاربران می‌توانند شرایط و ضوابطی را آپلود کنند که گیرنده باید بپذیرد تا بتواند فایل بولیت خود را باز کند.
- امکان لغو: اگر کاربر شک داشته باشد که طرف مقابل شرایط توافق‌شده او را نقض کرده است، می‌تواند محتوا را از بین ببرد.
- اعلان ایمیل: کاربر می‌تواند درخواست کند هر‌بار که فایل بولیت باز شود، اعلان دریافت کند.
- محافظت با هوش مصنوعی (AI): حفاظت بیشتر اطلاعات با کمک هوش مصنوعی.
- کنترل‌پنل: امکان دسترسی آسان به تمام بولیت‌های ورودی‌و‌خروجی.
ویژگی‌های آینده این محصول شامل اعلان‌های متنی، امکان پرداخت برای بازکردن بولیت‌ها، امکان ردیابی، امضای چندگانه، NFT بولیت، ثبت در بلاک چین، حساب‌های کاربری ویژه و… خواهد بود. بولیت الگوریتم اثبات با دانش صفر را با هدف حفظ حریم خصوصی و ایمن نگه‌داشتن فایل‌های کاربر به‌کار می‌گیرد. هنگامی‌که کاربر فایل خود را به‌عنوان فایل اولیه در سیستم آپلود می‌کند، فایل با الگوریتم AES-256 رمزگذاری و در سرویس ذخیره‌سازی ابری ذخیره می‌شود. با استفاده از الگوریتم دانش صفر، کلیدهای عمومی در پایگاه‌داده بولیت، اما کلیدهای خصوصی در پایگاه‌داده مشتری ذخیره می‌شوند. بنابراین، پلتفرم بولیت به داده‌های کاربر دسترسی ندارد.
توکنومیک بولیت
بولیت قصد دارد از محصول خود در فناوری بلاک چین و توکنهای غیرمثلی استفاده کند و برای این هدف به‌دنبال جمع‌آوری سرمایه برای توکن بومی BULT است. BULT توکنی مبتنی‌بر استاندارد TNT-20 در بلاک چین تتا (Theta) است که برای تشویق کاربران و پرداخت هزینه خدماتی مانند اشتراک‌ها و اعلان‌ها و NFTها استفاده می‌شود. بر‌اساس برنامه اعلام‌شده، قرار است ۵۰۰میلیون واحد از توکن BULT بر‌اساس چهارچوب‌های تعیین‌شده به بخش‌های مختلف تخصیص یابد:
- پیش‌فروش: ۶ تا ۱۰درصد ماهانه
- جوایز شرط‌‌بندی: ۱۲.۵ تا ۱۵درصد سه‌ماهه
- سوزاندن: ۱۰ تا ۱۲.۵درصد سه‌ماهه
- بازاریابی: ۱۲.۵ تا ۱۴درصد سه‌ماهه
- تیم: ۱۲.۵ تا ۲۵درصد سه‌ماهه
- بنیاد بولیت: ۱۲.۵ تا ۳۰درصد سه‌ماهه
با‌توجه‌به نقشه‌راه پروژه، به‌نظر می‌رسد برخی برنامه‌هایی این پلتفرم در سپتامبر۲۰۲۲ محقق شوند.
سیستم فایل بیت‌تورنت (BTFS)
بی‌تی‌اف‌اس (BTFS) یکی از پروتکل‌های اشتراک‌گذاری فایل در اکوسیستم بیت‌تورنت است. بیت‌تورنت که در‌اصل پلتفرم اشتراک‌گذاری همتابههمتا بود، در جولای۲۰۱۸ به ترون (TRON) فروخته شد و عناصر بلاک چین را برای افزایش ارزش پیشنهادی به پلتفرم خود اضافه کرد. با بیت تورنت، کاربران می‌توانند به‌راحتی و در امنیت کامل، فایل‌ها را همتابههمتا و بدون اتکا به طرف‌های دیگر یا سرورهای متمرکز به‌اشتراک بگذارند.
BTFS چگونه کار می‌کند؟
BTFS اشتراک‌گذاری فایل را ازطریق سرویس‌گیرنده یا مشتری بیت‌تورنت، یعنی همان برنامه کامپیوتری تسهیل می‌کند که پروتکل بیت‌تورنت را پیاده‌سازی می‌کند. کاربران می‌توانند فایل را ازطریق چندین میزبان (هاست) دانلود کنند که فایل را برای دانلود ارائه می‌کنند. به‌عنوان مثال، یک فایل می‌تواند به‌واسطه چندین کامپیوتر در شبکه (به نام Seed) میزبانی و سپس ازطریق شبکه بیت تورنت دانلود شود. فایل‌های بزرگ‌تر معمولاً به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شوند و امکان توزیع آن‌ها به شیوه‌ای غیرمتوالی و کارآمد فراهم شده است.
کاربردهای سیستم فایل بیت‌تورنت
سیستم فایل بیت تورنت بیشتر در بخش سرگرمی پذیرفته شده است. اگرچه این پروتکل برای توزیع محتوای غیرقانونی محبوب شد، افراد و سازمان‌های بسیاری در صنعت فیلم و موسیقی محتوای دارای مجوز را ازطریق BTFS توزیع می‌کنند. BTFS در صنعت نرم‌افزار و بازی نیز برای توزیع محتوای قابل‌دانلود و در بخش آموزش برای به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها استفاده می‌شود.
توکنومیک سیستم فایل بیت تورنت
کل تعداد توکنهای عرضه‌شده بیت تورنت (BTT)، ۹۹۰میلیارد واحد است. BTT درحقیقت برای ایجاد انگیزه و مشارکت در شبکه استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، کاربران می‌توانند برای دانلود سریع‌تر BTT پرداخت کنند. توزیع توکن BTT بر‌این‌اساس انجام شد:
- توکنهای فروش عمومی: ۶درصد
- توکنهای فروش خصوصی: ۲درصد
- توکنهای فروش سید (Seed): ۹درصد
- توکنهای ایردراپ ترون: ۱۰.۱درصد
- توکنهای ایردراپ پروتکل بیت تورنت: ۱۰درصد
- تیم بیت تورنت و بنیاد بیت تورنت: ۱۹درصد
- بنیاد ترون: ۲۰درصد
- اکوسیستم بیت‌تورنت: ۱۹.۹درصد
- توکنهای مشارکت: ۴درصد
استورج
استورج (Storj) پلتفرم ذخیره‌سازی ابری منبع‌باز و غیرمتمرکز با قابلیت حفظ حریم خصوصی و امنیت داخلی است. این پلتفرم به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد که با حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی کاربران، بتوانند برنامه‌های مدنظرشان را بسازند. معماری استورج بر‌مبنای اعتمادسازی بدون واسطه و دسترسی زیاد و رمزنگاری پیش‌فرض بنا نهاده شده است. این بدان‌معناست که فقط کاربران مجاز می‌توانند به فایل‌های آپلودشده دسترسی داشته باشند.
استورج چگونه کار می‌کند؟
جزء اصلی استورج لایه ذخیره‌سازی ابری غیرمتمرکز آن (DCS) است. کاربران می‌توانند فایل‌ها را در DCS آپلود کنند. این فایل‌ها سپس رمزنگاری می‌شوند و به ۸۰ قطعه یا بیشتر تقسیم و در هزاران نود ذخیره‌سازی توزیع می‌شوند. با‌توجه‌به میزان زیاد غیرمتمرکز‌بودن و پراکندگی نودها در ۱۰۰ کشور، هیچ نقطه مرکزی شکستی وجود ندارد که باعث قطع، خرابی، ورود باج‌افزار یا رخنه در داده‌ها شود.
نکته دیگر اینکه اگر یک نود از کار بیفتد، فایل از بین نمی‌رود و می‌توان آن را از سایر نودها بازگرداند. علاوه‌بر‌این، استورج راه‌حلی مقرون‌به‌صرفه در‌مقایسه‌با خدمات‌دهندگان متمرکز ارائه می‌دهد. به‌عنوان مثال، کاربران می‌توانند حساب استورج ایجاد و با اشتراک رایگان آن برای ذخیره‌سازی ابری غیرمتمرکز، فضایی با حجم ۵۰ گیگابایت دریافت کنند.
کاربردهای استورج
استورج پلتفرمی منحصربه‌فرد است که برای حل مشکلات ذخیره‌سازی ابری داده‌ها طراحی شده است. برخی از کاربردهای استورج ازاین‌قرارند: ذخیره‌سازی و پخش ویدئو، توزیع نرم‌افزار، پشتیبان‌گیری و میزبانی برنامه‌های بومی ابری. داده‌ها در قالب فایل رمزگذاری‌شده در گره‌های منطقه انتخابی‌تان ذخیره می‌شوند؛ مانند ایالات متحده، اتحادیه اروپا، آسیا و اقیانوسیه.
توکنومیک استورج
استورج (STORJ) درمجموع ۴۲۵میلیون واحد توکن قابل‌عرضه دارد. ۱۲۵میلیون واحد از آن به‌صورت عمومی توزیع و ۲.۹۹میلیون واحد به ارائه‌دهندگان خدمات و ۷۲میلیون واحد نیز به عموم فروخته شده است. توکنهای باقی‌مانده نیز دراختیار شرکت استورج هستند.
سیاکوین
سیاکوین (Siacoin) پلتفرم ذخیره‌سازی ابری غیرمتمرکزی است که امنیت آن را فناوری بلاک چین تضمین کرده است. پلتفرم سیا قصد دارد بازار ذخیره‌سازی داده‌ای ایجاد کند که با استفاده از ظرفیت هارد درایوهای غیرفعال در کامپیوترهای سراسر جهان، از ارائه‌دهندگان خدمات ذخیره‌سازی سنتی بهتر عمل کند. شما می‌توانید فایل‌ها را در سیا آپلود کنید. سپس، آن‌ها تقسیم و رمزگذاری و میان تمامی میزبان‌های داده‌ها در سراسر جهان توزیع می‌شوند. هاست‌ها، تنها بخش‌های رمزنگاری‌شده فایل را دریافت می‌کنند؛ بنابراین، امنیت کامل داده‌های کاربر در این پلتفرم تضمین می‌شود.
سیا چگونه کار می‌کند؟
کاربران می‌توانند اجاره‌کننده محل ذخیره‌سازی یا میزبان داده باشند. اجاره‌کننده فایل‌ها را در سیستم سایر کاربرانی آپلود می‌کند که فضا را دردسترس قرار داده‌اند. این کاربران همان میزبان‌ها هستند. سیا به‌عنوان بازاری عمل می‌کند که فضای ذخیره‌سازی میزبان‌ها را برای اجاره‌کنندگان پیدا می‌کند. نرخ بازار به‌صورت رقابتی و ازطریق میزبان‌ها تعیین می‌شود. سیا قیمت شبکه معمولی را ۲ دلار به‌ازای هر ترابایت در ماه تعیین کرده است، با این امکان که با ذخیره داده‌های بیشتر، مقرون‌به‌صرفه‌تر شود.
توکنومیک سیاکوین
سیاکوین (SIA) توکن کاربردی این شبکه است و برای تسهیل عملیات شبکه استفاده می‌شود. کاربردهای معمول SIA عبارت‌اند از:
- آپلود فایل‌ها و پرداخت هزینه ذخیره‌سازی
- ذخیره داده‌های شخص دیگر و دریافت SIA
- مالکیت سهم شبکه
کل عرضه SIA نامحدود است. سیاکوین دلیل این نامحدودی را این‌طور بیان می‌کند که داده‌ها نامحدود هستند؛ بنابراین، سیاکوین به‌عنوان لایه ذخیره‌سازی استاندارد به مقدار نامحدودی SIA برای پاسخ‌گویی به این نیاز‌ها احتیاج دارد. نرخ تورم سیاکوین کاهشی است؛ اما فرایند اثبات سوختن توکن‌ها (Proof of Burn) با هدف کاهش میزان سیاکوین درگردش طراحی شده است.
جمع‌بندی
با افزایش حجم داده‌ها، تقاضا برای فناوری‌های ذخیره‌سازی ایمن و ارزان‌قیمت رو‌به‌افزایش است. این فناوری فقط زمانی رشد خواهد کرد که فناوری بلاک چین به جریان اصلی تبدیل شود. برخی پروژه‌ها مانند بولیت و فایل‌کوین و BTFS را می‌توان از پیش‌گامان این بخش دانست.
ازآنجاکه این فناوری جدید است، مدتی طول خواهد کشید تا به‌طورگسترده استفاده و به جریان اصلی تبدیل شود؛ بنابراین، توسعه‌دهندگان برای رفع کاستی‌های آشکار این پلتفرم‌ها همچنان مشغول کار هستند. با‌این‌حال، مزایای انکارناپذیر ذخیره‌سازی غیرمتمرکز مبتنی‌بر بلاک چین در‌حال‌حاضر بیشتر از مزایای سیستم‌های ذخیره‌سازی متمرکز است و انتظار می‌رود این برتری در آینده نزدیک نیز افزایش پیدا کند.
