بعید است امروزه کسی با دنیای دارایی‌های دیجیتال و قابلیت‌های درخورتوجه آن بیگانه باشد. البته این دنیای گسترده فقط به ارزهای دیجیتال معطوف نیست و بخش‌های متعددی دارد که ا‌زقضا یکی از قسمت‌های پول‌ساز و بحث‌برانگیز آن به توکن‌های غیرمثلی (NFT) مربوط می‌شود.
بیشتر بخوانید: توکن غیرمثلی (Non-fungible token) یا NFT چیست؟
NFTها نوع خاص و منحصربه‌فردی از دارایی‌های رمزنگاری‌شده هستند که بیشتر به‌عنوان نماد یا نماینده آثار هنری یا اشیای کلکسیونی شناخته می‌شوند. در‌واقع، می‌توان آیتم‌های مختلف مثل آثار هنری، شخصیت‌های درون بازی‌ها، اشیای دیجیتال و بسیاری دیگر را به‌اصطلاح توکنیزه کرد. این توکن‌ها یکتا و نشان‌دهنده منحصربه‌فردبودن آن اثر یا شیء هستند. احتمالاً به‌خاطر می‌آورید که این بخش از دارایی‌های دیجیتال در سال ۲۰۲۰ سروصدای فراوانی به‌پا کرد و به یکی از عرصه‌های هیجان‌انگیز تبدیل شد. اگرچه از تب‌وتاب اولیه این اشتیاق کم شده است، بازار بزرگ NFTها همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
در‌این‌میان، افرادی نیز هستند که هیچ ارزشی برای NFTها قائل نیستند و به نظرشان این عرصه دیر یا زود با شکست مواجه می‌شود و سرانجام این دارایی‌ها ارزش کاذبشان را از دست می‌دهند. این نظر درباره اینترنت و بلاک چین و بسیاری از پدیده‌های دیگر هم وجود داشته است؛ اما به‌نظر نمی‌رسد که تأثیر چندانی بر طرفداران پروپاقرص این صنعت گذاشته باشد؛ چراکه آنان همچنان این آثار توکنیزه‌شده و خاص را با پول‌های هنگفتی خریدوفروش می‌کنند.
در این مقاله، قصد داریم شما را با گران‌ترین NFTهای دنیا که تا‌به‌امروز معامله شدهاند، آشنا کنیم؛ پس تا انتهای این مطلب جذاب با ما همراه باشید.
معیار ارزشمندی توکن‌های غیرمثلی
پیش از آنکه به‌سراغ گران‌ترین توکن‌های غیرمثلی برویم، بد نیست کمی بیشتر درباره معیار ارزشمندی و انواع این توکن‌ها آشنا شویم. به‌طور‌کلی، ارزش هر توکن غیرمثلی را عرضه‌وتقاضای بازار تعیین می‌کند. هر مجموعه‌ای از NFTها عرضه مختص به خود را دارند و تعداد هرکدام با دیگری متفاوت است.
در‌این‌بین، علاوه‌بر عرضه‌وتقاضا عوامل دیگری نیز در تعیین ارزش NFT دخالت دارند. به‌عنوان مثال، NFTهای کم‌تعداد با کاربردهای خاص معمولاً باارزش‌تر هستند. در‌عین‌حال، تیم سازنده و هنرمندان و جامعه مربوط به NFT هم می‌تواند بر تقاضای توکن مؤثر باشند و قیمت را افزایش یا کاهش دهند.
به‌بیان ساده، ارزش توکن غیرمثلی می‌تواند به سازنده آن، امکان درآمدزایی، کاربردها، محدودبودن و حتی احساسات بازار مرتبط باشد. در‌مجموع، پروژه‌های موفق NFT زیادی وجود دارند؛ اما پروژه‌های شکست‌خورده نیز کم نیستند و چه‌بسا حتی تعدادشان بیشتر هم باشد. بنابراین، بهتر است قبل از معامله یا سرمایه‌گذاری در توکن‌های غیرمثلی به‌اندازه کافی تحقیق کنید و پول‌های ارزشمندتان را بدون آگاهی وارد این عرصه نکنید.
انواع توکن‌های غیرمثلی
- آثار هنری: دسته‌ای از توکن‌های غیرمثلی آثار هنری دیجیتالی هستند. اصالت و مالکیت این آثار هنری به دفترکل دیجیتالِ بلاک چینی وابسته است؛ بستری که این دارایی‌ها روی آن ساخته و توزیع شدهاند. در‌عین‌حال، هنرمندان این آثار نیز می‌توانند به‌آسانی ساخته‌های خود را تبلیغ و عرضه کنند.
- اشیای کلکسیونی: اشیای کلکسیونی جزو اولین انواع NFTها در دنیای ارزهای دیجیتال هستند. این اشیای دیجیتالی دقیقاً مانند همتایان فیزیکی‌شان، کلکسیونی و خاص و کمیاب هستند، با این تفاوت که عرضه و نگه‌داری آن‌ها به‌صورت دیجیتالی انجام می‌شود.
- لحظات به‌یادماندنی ورزشی: لحظات به‌یادماندنی ورزشی یکی از انواع محبوب NFTها هستند. این دسته معمولاً شامل کلیپی ویدئویی از لحظات به‌یادماندنی و خاطره‌انگیز ورزشی است.
- بازی ویدئویی: این دسته شامل بازی‌های ویدئویی مبتنی‌بر NFT است و بازیکنان در آن پاداش‌‌هایی از جنس ارزهای دیجیتال و توکن‌های غیرمثلی دریافت می‌کنند و می‌توانند این آیتم‌ها را در صرافی‌ها یا بازارهای مخصوص توکن‌های غیرمثلی خریدوفروش کنند.
- زمین مجازی: این دسته شامل زمین‌های موجود در بازی‌های ویدئویی و متاورسی است؛ البته در‌این‌میان برخی معتقدند که این دارایی‌ها ارزش و کاربرد ملموسی در دنیای واقعی ندارند.
- میم‌ها: تا چند سال پیش، هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که میم‌ها و تصویرهای خنده‌دار ارزش مالی داشته باشند؛ اما با فرارسیدن موج NFTها، میم‌ها نیز به‌عنوان یکی از دارایی‌های دیجیتال و محبوب شناخته شدند.
- دامنه‌ها: این نوع از NFTها درحقیقت دامنه‌هایی هستند که روی بلاک‌چین‌هایی مانند اتریوم یا بایننس اسمارت چین (BSC) ثبت شدهاند. تاکنون، بیش از ۵۰۰ دامنه ثبت شده که مشهورترینشان دامنه eth. است. نکته مهم درباره دامنه‌های مذکور این است که آن‌ها به هیچ نهاد یا مرجعی متمرکز وابسته نیستند؛ بنابراین، امکان سانسور و محدود کردنشان وجود ندارد.
- موسیقی: NFTهای موسیقی یکی از انواع جدید توکن‌های غیرمثلی هستند. در این دسته، هنرمندان می‌توانند آلبوم‌های خود را پیش از انتشار در پلتفرم‌های سنتی، در بازارهای NFT منتشر کنند و خریداران هم می‌توانند بخشی از آلبوم خواننده دلخواهشان را پیش از دیگران بخرند.
- فروش بلیت: فروش بلیت هم یکی از انواع جدید توکن‌های غیرمثلی محسوب می‌شود؛ روشی که توانسته است جایگاه ویژه‌ای را در این عرصه پرتب‌وتاب ازآنِ خود کند. برگزارکنندگان رویدادهای مختلف می‌توانند بلیت‌هایشان را در پلتفرم‌های بلاک‌چینی عرضه کنند و آن‌ها را با قیمتی ثابت بفروشند.
- دارایی‌های واقعی: NFTهایی که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد، همگی با دارایی‌های دیجیتال و مجازی مرتبط بودند؛ اما NFTها در دارایی‌های واقعی نیز کاربرد دارند. NFT دارایی واقعی درحقیقت سند دیجیتالیِ تملک شیئی فیزیکی است. به‌بیان بهتر، از NFTها هم می‌توان به‌عنوان اثبات مالکیت دارایی‌های فیزیکی و حقیقی استفاده کرد و هم می‌توان قراردادهای قانونی مانند ضمانت‌نامه‌ها و بیمه‌های گوناگون را با آن‌ها ایجاد کرد.
حالا که با برخی از انواع توکن‌های NFT آشنا شدیم، به‌سراغ گران‌ترین توکن‌های غیرمثلی‌ای می‌رویم که تا به‌امروز خریدوفروش شدهاند.
مرج به ارزش ۹۱.۸میلیون دلار
اثر هنریِ دِمرج (The Merge) ساخته هنرمندی با نام پَک (Pak) که ۲دسامبر۲۰۲۱ فروخته شد، گران‌ترین توکن غیرمثلی در این فهرست است. این اثر متشکل از ۳۱۲,۶۸۶ قطعه توکن غیرمثلی بود که در‌مجموع به مبلغی معادل ۹۱.۸میلیون دلار به ۲۸,۸۹۳ کلکسیونر فروخته شد و بدین‌ترتیب، در صدر گران‌ترین توکن‌های غیرمثلی قرار گرفت. نکته جالب اینکه دِمرج گران‌ترین اثر هنری‌ای است که یک هنرمند در زمان حیات خود توانسته بفروشد.
شایان ذکر است که پک نامی مستعار است و کسی هویت حقیقی او را نمی‌داند. این هنرمند بیش از ۲۰ سال است که در عرصه هنر دیجیتال فعالیت می‌کند و آثاری چون آرشیلکت (Archillect) را ساخته است. آرشیلکت نوعی هوش مصنوعی برای یافتن و اشتراک‌گذاری رسانه‌های تصویری است.
باتوجهبه تعداد فراوان خریداران این سؤال مطرح می‌شود که «آیا می‌توان چنین اثری را باتوجهبه صاحبان و تکه‌های متعدد یک NFT محسوب کرد یا خیر؟» هر واحد از این توکن ۵۷۵ دلار قیمت داشت و هر ۶ ساعت یک بار ۲۵ دلار به ارزش آن‌ها افزوده می‌شد. در‌عین‌حال، خریداران می‌توانستند هر تعداد واحد که مایل‌اند، تهیه کنند. این NFT از سه نقطه سفید بزرگ در پس‌زمینه‌ای سیاه تشکیل شده است. براساس سازوکاری که سازنده این NFT طراحی کرده بود، با افزایش خریداران، حجم توده‌های سفید نیز بزرگ‌تر می‌شد.
همه روز: ۵۰۰۰ روز اول به ارزش ۶۹.۳میلیون دلار
همه روز: ۵۰۰۰ روز اول (Everyday: The Frist ۵۰۰۰ Days) اثری هنریِ مایک وینکلمن (Mike Winkelmann) ملقب به بیپل (Beeple)، طراح گرافیک برجسته آمریکایی است. این NFT در فوریه۲۰۲۱ در حراجی کریستی (Christie) با مبلغ ۶۹.۳میلیون دلار به فردی هندی‌تبار به نام ویگنش ساندِیرسَن (Vignesh Sundaresan) ملقب به متاکووان (Metakovan)، سرمایه‌گذار NFT فروخته شد.
این NFT کولاژی از ۵۰۰۰ اثر هنری قبلی بیپل است. بیپل از سال ۲۰۰۷ به‌مدت ۱۳ سال هرروز تصاویری در اینستاگرام خود آپلود کرده است. آثار هنری «همه روز» او اغلب در چشم‌اندازهایی پساآخرالزمانی قرار دارند و اغلب با اخبار یا فرهنگ عامه جدید مرتبط‌اند. این کولاژ NFT را می‌توان نماد رشد بیپل به‌عنوان هنرمند دیجیتال در نظر گرفت.
کلاک به ارزش ۵۲.۷میلیون دلار
کلاک (Clock) تایمر در حال کار‌ی را به تصویر می‌کشد که تعداد روزهایی را می‌شمارد که ژولیان آسانژ، سازنده ویکی‌لیکس، در زندان به‌سر برده است. آسانژ پرونده بسیار بحث‌برانگیزی دارد. او از بریتانیا به ایالات متحده استرداد داده شد. آسانژ به‌دلیل اتهامات گوناگون ازجمله جاسوسی از دولت آمریکا در زندان به‌سر میبرد.
بیشتر بخوانید: F-NFT یا NFT تقسیم‌شده چیست؟ روشی متفاوت برای خرید توکن‌های غیرمثلی
کلاک بخشی از مجموعه NFTهایی با نام سانسور‌شده (Censored) است که پک آن را خلق کرده و هدفش همراهی با آسانژ و حمایت از حقوق قانونی وی است. توکن غیرمثلی کلاک در فوریه۲۰۲۲ به حراج گذاشته و با قیمت ۱۶,۹۵۳ اتریوم فروخته شد. در‌حال‌حاضر، این NFT گران‌قیمت دراختیار سازمان خودگردان غیرمتمرکز آسانژ (AssangeDAO) قرار دارد.
هیومن وان به ارزش ۲۸.۹میلیون دلار
یکی دیگر از NFTهای رکوردار، هیومن وان (Human One) اثر بیپل است. هیومن وان اولین اثر هنری فیزیکی اوست. این توکن غیرمثلی در نوامبر۲۰۲۱ در حراجی کریستی به مبلغ ۲۸.۹میلیون دلار فروخته شد.
هیومن وان محفظه‌ای متحرک با ۴ صفحهنمایش دیجیتالی است که فضانوردی را به‌شکل سه‌بعدی و در حال راه‌رفتن در مناطق مختلف نشان می‌دهد. این اثر هنری دیجیتالی و ترکیب آن با دستگاه‌های فیزیکی درحقیقت بلندپروازی‌های هنری بیپل را ورای حوزه ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد.
با آنکه بیپل دیگر مالک این اثر هنری نیست، به این دستگاه دسترسی دارد و به‌طور مرتب آن را به‌روزرسانی می‌کند. بیپل در گفت‌وگو با نوا دیویس (Noah Davis)، سرپرست حراجی کریستی، گفته است که این اثر هنری را با الهام از ترکیب چندین صفحهنمایش مختلف به اَشکال گوناگون ساخته است.
کریپتوپانک شماره ۵۸۲۲ به ارزش ۲۳.۷میلیون دلار
کریپتوپانکها ازجمله NFTهای مشهور حوزه ارز دیجیتال به‌شمار می‌روند و در فهرست گران‌ترین‌ها قرار دارند. کریپتوپانک شماره ۵۸۲۲ در فوریه۲۰۲۲ به مبلغ ۸,۰۰۰ اتریوم به مدیرعامل یکی از استارت‌آپ‌های فناوری بلاک چین فروخته شد. این کریپتوپانک جزو موارد کمیاب از سری بیگانه (Alien) است. تنها ۹ مورد از این سری در مجموعه کلکسیونی یادشده وجود دارد. در‌عین‌حال، کریپتوپانک شماره ۵۸۲۲ یکی از ۳۳۳ نمونه توکن غیرمثلی محسوب می‌شود که شخصیت ترسیم‌شده آن سربند دارد.
کریپتوپانک ۷۵۲۳ به ارزش ۱۱.۷۵میلیون دلار
گران‌ترین NFT بعدی این فهرست کریپتوپانک شماره ۷۵۲۳ است. در ژوئن۲۰۲۱ و اوج پاندمی کرونا، این کریپتوپانک در حراجی ساتبی (Sotheby) به مبلغ ۱۱.۷۵میلیون دلار فروخته شد. کریپتوپانک یادشده نیز جزو دسته Alienهاست، با این تفاوت که روی صورت آن ماسک قرار دارد و همین ماسک باعث شده بود که خریدار عاشق آن خاص شود.
پیشنهادهای قیمتی این NFT در مراسم حراجی بیشتر بودند؛ اما به‌دلایلی چند مورد از پیشنهادها که تا ۶۵میلیون دلار هم افزایش یافته بودند، لغو شدند. یکی دیگر از ویژگی‌های این کریپتوپانک که آن را منحصربه‌فر کرده، کلاه بافتنی است؛ کلاهی که تنها ۴درصد از کریپتوپانک‌های این کلکسیون آن را دارند. همین ویژگی‌های به‌ظاهر ساده موجب کمیاب‌شدن برخی از این NFTها شده است.
تی‌پانک شماره ۳۴۴۲ به ارزش ۱۰.۵میلیون دلار
بعضی‌ها مجموعه تی‌پانک‌ها را نسخه ترون (Tron) کریپتوپانکها می‌دانند که صورت‌هایی مشابه دارند و از ویژگی‌های متفاوتی بهره می‌برند. یکی از انواع کمیاب آن‌ها تی‌پانک صورت‌جوکری (Joker-Face) شماره ۳۴۴۲ است. این تی‌پانک در آگوست۲۰۲۱ به مبلغ ۱۲۰میلیون ترون به جاستین سان (Justin Sun)، مدیرعامل ترون، فروخته شد. این گران‌ترین NFT فروخته‌شده در بلاک چین ترون تا آن زمان بود. البته سان این تی‌پانک را نگه نداشت و بلافاصله پس از خرید، آن را به APENFT اهدا کرد.
کریپتوپانک شماره ۴۱۵۶ به ارزش ۱۰.۲۶میلیون دلار
کریپتوپانک شماره ۴۱۵۶ یکی دیگر از میمون‌های سربنددار است. مالک قبلی آن با نام مستعار پانک ۴۱۵۶ که این NFT را در فوریه۲۰۲۱ به قیمت ۱.۲۵میلیون دلار خریده بود، آن را در دسامبر همان سال و به قیمت ۱۰.۲۶میلیون دلار فروخت. ناگفته نماند این NFT چهار سال قبل به قیمت ۳.۲۹ اتریوم فروخته شده بود.
همان‌طور‌که اشاره کردیم، این کریپتوپانک سربندی آبی‌رنگ و پوست و ظاهری شبیه میمون دارد. تنها ۰.۲۴درصد از میمون‌های موجود در این کلکسیون چنین پوستی دارند. البته اگر روی کاغذ حساب کنیم، این NFT درمقایسه‌با رقبای Alien خود آن‌چنان کمیاب نیست؛ اما ارزش آن نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران بیش از کمیابی اثر، به ظاهر آن توجه و علاقه نشان داده‌اند.
کریپتوپانک شماره ۵۵۷۷ به ارزش ۷.۷میلیون دلار
رتبه نهم در فهرست گران‌ترین NFTهای دنیا به کریپتوپانک شماره ۵۵۷۷ تعلق دارد. این کریپتوپانک کابوی در فوریه۲۰۲۲ به ارزش ۲,۵۰۱ اتریوم فروخته شد. بسیاری معتقدند که رابرت لشنر (Robert Leshner)، مدیرعامل شرکت کامپاند فایننس (Compound Finance)، آن را خریده است؛ چون بلافاصله پس از خریده‌شدن این NFT، او در توییتر عکس‌العملی به‌شکل خوشحالی از خود نشان داد و توییت کرد «هورا! (!Yeehaw)». البته هیچ‌گاه صحت این خبر تأیید نشد.
کریپتوپانک شماره ۳۱۰۰ به ارزش ۷.۵۸میلیون دلار
کریپتوپانک شماره ۳۱۰۰ آخرین NFT گران‌قیمت این فهرست است که با قیمت ۷.۵۸میلیون دلار فروخته شده است. این کریپتوپانک یکی از ۹ پانک سری بیگانه است که با هدبندی سفید و آبی طراحی شده. کریپتوپانک مذکور می۲۰۲۲ به قیمت ۳۵,۰۰۰ اتریوم در فهرست فروش قرار گرفت.
ناگفته نماند این دومین‌باری بود که شماره ۳۱۰۰ پس از گذشت ۵ سال از ساختش، برای فروش گذاشته می‌شد. پوستی تقریباً آبی‌رنگ از جنس Alienها که تنها در ۰.۰۹درصد از آیتم‌های این مجموعه دیده می‌شود و داشتن هدبندی که تنها ۴درصد از آیتم‌های این کلکسیون آن را دراختیار دارند، ازجمله ویژگی‌های متمایز این NFT هستند که موجب افزایش قیمت آن شدهاند.
جمع‌بندی
با آنکه از تب‌وتاب شدید و آغازین توکن‌های غیرمثلی عبور کرده‌ایم، همچنان همه درباره قیمت‌های نجومی و ویژگی‌های NFTها صحبت می‌کنند. البته شاید این موضوع را بتوان طبیعی دانست؛ چراکه این بخش از صنعت ارزهای دیجیتال به‌دلیل حجم فراوان دادوستد و حضور پررنگ سلبریتی‌ها به بخش مهمی از اخبار و مباحث روز شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است.
هرچه بیشتر می‌گذرد، کاربردهای این توکن‌های غیرمثلی درجای‌جای زندگی‌مان بیشتر می‌شود و اکنون شاهد اعتراض‌های اجتماعی و رواج تفکرهای آزادی‌خواهانه ازطریق NFTها هستیم؛ دقیقاً مانند حرکتی که برای نجات جولیان آسانژ از زندان و حمایت از افکار و اقدامات او صورت گرفته است.
دیدگاه شما درباره این موضوع چیست؟ آیا روند پرشور NFTها ادامه پیدا می‌کند؟ آیا روزی فرامی‌رسد که همگی ما از این توکن‌های یکتا و غیرمثلی استفاده کنیم یا این هم مانند بسیاری از دستاوردهای فناوری اندکی بعد به‌دست فراموشی سپرده می‌شود؟
منبع
