بازار گردان ها

بازارگردان (Market Maker) و یا بازارساز، به افراد و یا شرکت‌هایی می‌گویند که با در اختیار داشتن بخشی از یک دارایی و استفاده از آن ، کنترل‌کننده عرضه و تقاضای بازار هستند. در واقع بازارسازها، افراد و یا شرکت‌هایی هستند که دارایی ها را با هدف کسب سود خریداری می‌نمایند.

به واسطه فعالیت بازارسازان، از تشکیل صفوف خرید و فروش جلوگیری می‌شود و نقدشوندگی در بازار  کنترل می‌گردد و به این ترتیب، مانع از شکل‌گیری نوسانات شدید در قیمت هر دارایی خواهند شد.

فرض کنید، شرایط در اقتصاد به گونه‌ای پیش رود که شاهد تشکیل صف‌های فروش طولانی و کاهش شدید قیمت هر دارایی باشیم؛ در این شرایط بازارساز وارد عمل می‌شود و اقدام به خرید دارایی که برای فروش ثبت شده‌اند، می‌کنند و به این صورت، مانع از کاهش شدید قیمت‌ها می‌شوند.

در شرایطی که بازار برای مدت طولانی سبزپوش باشد، تمایل دارندگان آن دارایی به فروش دارایی کاهش می‌یابد، بازارسازان برای برقراری تعادل در بازار، با استفاده از سهامی که در اختیار دارند، اقدام به فروش می‌کنند و به این ترتیب، مانع از تشکیل صف خرید  می‌شوند.

1. حفظ نقدینگی در بازار
2. کنترل دامنه نوسان بازار از طریق خرید و فروش طبق نوسانات بازار جهانی
3. جلوگیری از نوسانات شدید قیمتی در بازار از طریق کنترل قیمت دارایی ها
4. افزایش احتمال نقدشوندگی هر چه بیش‌تر در بازار
5. کاهش هزینه‌های معاملات
   بنابراین می‌توانیم  فعالیت بازارسازان را در جمله زیر خلاصه کنیم:“فعالیتی است که با هدف کسب سود انجام می‌شود و برای رسیدن به این هدف، دارایی‌های مالی (ارز دیجیتال) مورد معامله (خرید و فروش) قرار می‌گیرند. به این ترتیب، از نوسانات ناخواسته قیمت دارایی‌ها کاسته شده و معاملات تسهیل می‌شوند.”

با توجه به وظایفی که بازارسازان در بازار ایفا می‌کنند، می‌توان بیان کرد که آن‌ها با تأمین عرضه و تقاضا در بازار ارز دیجیتال، سبب می‌شوند تا دارایی ها بین خریداران و فروشندگان منتقل شود. برای رسیدن به این هدف، آن‌ها باید در جهت عکس سرمایه‌گذاران عادی حرکت کنند.

به این ترتیب، زمانی که افراد تصمیم به فروش دارایی خود می‌گیرند و صف‌های فروش تشکیل می‌شود، بازارسازان به عنوان خریدار وارد عمل شده و به روند تبدیل ارز دیجیتال به پول نقد در بازار کمک می‌کنند. اما اگر افراد به دلیل انتشار یک خبر و یا اطلاع از ارزشمندی یک دارایی، تصمیم به خرید آن بگیرند و صف‌های خرید تشکیل دهند، بازارسازان به عنوان فروشنده وارد عمل شده و این کار را تا زمانی که قیمت به یک تعادل نسبی برسد، ادامه می‌دهند.

از جمله عوامل تأثیرگذار بر بازارگردانی به 3 بخش زیر تقسیم می‌شوند:

1. عمق بازار
2. عرض بازار
3. نسبت سرمایه‌گذاران اطلاعات‌مدار به سرمایه‌گذاران نقدمدار

1_ عمق بازار

از نظر علم اقتصاد، در صورتی که منحنی عرضه و تقاضا، حول ارزش دارایی بازار مالی کشش‌پذیر و پیوسته باشند، به این معناست که بازار مورد بررسی عمق دارد. به بیان دیگر، اگر ارسال سفارش‌های خرید و فروش در قیمت‌های بالاتر و یا پایین‌تر از قیمت تعادلی از سوی سرمایه‌گذاران، به صورت  دایمی و پیوسته در جریان باشد، حکایت از عمق بازار دارد.

در بازار صرافی های ارز دیجیتال ایرانی، بعد از هر رشد و یا هر افت قیمتی، صف خرید و یا فروش شکل می‌گیرد و مانعی است برای شکل‌گیری عمق بازار.

2_ عرض بازار

زمانی که تعداد خریداران و فروشندگان در قیمت تعادلی که بیان‌گر ارزش ذاتی آن دارایی است زیاد باشد، نشان‌دهنده میزان عرض بازار است. در واقع، وجود جریان دایمی در معاملات دارایی، عرض بازار را تعیین می‌کند.

بازاری که با چنین ویژگی روبه‌رو باشد، نقدشوندگی بالایی دارد و به همین دلیل، بازارسازان تمایل زیادی دارند تا در این بازارها حتی با کسب سود کم، فعالیت کنند.

3_ نسبت سرمایه‌گذاران اطلاعات‌مدار به سرمایه‌گذاران نقدمدار

همان‌طور که از سرفصل نیز مشخص است، می‌توان سرمایه‌گذاران را به دو دسته اطلاعات‌مدار و نقدمدار تقسیم کرد.

سؤال اصلی این است که هر کدام از این گروه‌ها چگونه در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری می‌کنند و چه تأثیری بر بازار خواهند داشت؟

سرمایه‌گذاران نقدمدار، با وارد کردن سرمایه اضافی خود به بازار، نقدینگی را افزایش می‌دهند. اما سرمایه‌گذاران اطلاعات‌مدار، براساس اطلاعاتی که از یک دارایی خاص به دست می‌آورند، آن دارایی را ارزیابی می‌کنند و معاملاتشان را انجام می‌دهند.

با توجه به این نکته که ممکن است گاهی اطلاعات نادرستی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد، سفارشات نامتعادل در بازار زیاد می‌شود و این عدم تعادل در بازار، ضرورت فعالیت بازارسازان را افزایش می‌دهد که منجر به کسب سود بیش‌تر برای آنان می‌شود.

با توجه به توضیحاتی که در رابطه با ماهیت فعالیت بازارسازان در بالا ارائه شد، کاملأ مشخص است که این فعالیت، با ریسک بالایی و همچنین سود بالایی هم همراه است.

فعالیت بازارگردانی به این دلیل که همراه با تعهد خرید و فروش دارایی و نگهداری دارایی است، محکوم به تحمل ریسک بالا در معاملات است. در واقع، بازارسازان، پس از هر عملیات خرید و فروش دارایی، با خطر کاهش ارزش دارایی روبه‌رو هستند.

در چنین شرایطی، چه عاملی سبب می‌شود که بازارسازان به فعالیت خود در بازار ادامه دهند؟

درست است که بعد از انجام هر معامله  توسط بازارسازان خطر کاهش ارزش دارایی وجود دارد اما با توجه به این نکته که تعداد معاملاتی که آن‌ها در هر روز معاملاتی انجام می‌دهند، بسیار زیاد است و همچنین در زمانی که همه فروشنده هستند آنها میخرند و در زمانی که همه خریدار هستند آنها می فروشند. بنابراین انتظار سود بالای روزانه برای آن‌ها می‌رود. همین‌طور در رابطه با نگهداری دارایی نیز، تمامی بازارسازان سود و دستمزد دریافت می‌کنند.

بازارسازان در صرافی اکسران، با انعقاد قرارداد، کارمزد مشخصی برای فعالیتشان دریافت می‌نمایند.

صرافی اکسران برای حمایت از بازارسازان، 4 رکن اساسی تصویب کرده است که به شرح زیر است:

1_بازار سازان خیلی کمتراز افراد عادی کارمزد پرداخت می کنند.

2_ بازار سازان به ازای معاملات خود علاوه بر سود و زیان حاصله از معاملات خود از صرافی اکسران پاداش دریافت میکنند

3_بازارسازان به اطلاعات حجم، عمق و عرض بازار دسترسی دارند.

4_ بازار سازان اکسران میتوانند از اطلاعات خاص بازار که در اختیار عموم نیست مطلع گردند.